برای جلوگیری از تعارض منافع انسان و حیات وحش چه باید کرد؟

به گزارش انین سه شنبه (۸ آبان) توله خرسی در اثر برخورد با خودروی عبوری و در سانحه جاده ای در مسیر شاهرود – مجن در نزدیکی های روستای تاش شاهرود تلف شد.

طی سال های اخیر در موارد متعددی خرس قهوه ای بر اثر تعارض منافع انسان و حیات وحش تلف شده است. خرس های قهوه ای ایران در یک تبار مادری کاملاً مجزا از دیگر خرس های قهوه ای جهان قرار می گیرند. این گونه جانوری موجود در سراسر رشته کوه های البرز تا ارسباران جمعیت های خرس قهوه ای موجود در سراسر رشته کوه های زاگرس و جمعیتی بسیار کوچک در بخشی از استان فارس و ناحیه ای بسیار محدود در جنوب غربی استان یزد سه زیرکلاد این گونه در کشور هستند.

در سطح جهانی خرس قهوه ای به عنوان یک گونه مدل در تحقیقات مرتبط با پیامدهای ناشی از نوسانات و تغییرات اقلیم بر تنوع زیستی شناخته می شود. در خاورمیانه همانند سراسر جهان خرس های قهوه ای بخش عمده ای از پراکنش جغرافیایی خود را از دست داده و به جمعیت های کوچک و مجزایی در ایران ترکیه و عراق محدود شده اند و در خطر انقراض قرار دارند.

بیشتر بخوانید:

تلف شدن خرس قهوه ای بر اثر سانحه جاده ای در شاهرود

تغییر اقلیم چه بلایی بر سر حیات وحش شهری می آورد؟

تهیه نقشه ژنتیکی خرس قهوه ای در کشور

چه عواملی موجب تعارض منافع انسان و حیات وحش می شود؟

تعارض منافع انسان و محیط زیست سبب شده تا گونه هایی از جمله خرس قهوه ای ناگهان جلوی چشم شهروندان شهرها ظاهر شوند. بدون شک این تعارض برای انسان ها و بیش از آن برای موجودات زنده که توانایی مقابله با این پدیده را ندارند خطرناک و خطرآفرین است.

تخریب زیستگاه ها جزیره ای شدن آن ها تغییر کاربری اراضی شکار غیر مجاز و شیوع بیماری های گوناگون از عوامل نزدیک شدن گونه های وحشی به محیط زندگی انسان است. چنین عواملی سبب شده تا زندگی برخی گونه های جانوری در سال های گذشته بارها مورد  خطر قرار گیرد.

تغییر دما و الگوهای بارندگی زیستگاه های طبیعی ممکن است تغییر کنند یا تخریب شوند. این تخریب در شهرها باعث تغییر در پراکنش گونه های وحش شوند. گونه های وحش ممکن است به دلیل تغییرات اقلیمی دچار کمبود منابع غذایی آب و زیستگاه مناسب شوند که این اتفاق می تواند آن ها را به سمت شهر بکشاند.

گونه های حیات وحش کشور به ویژه یوزپلنگ آسیایی و خرس قهوه ای از مهم ترین گونه های جانوری هستند که بر اثر تعارض منافع با انسان ها ممکن است جان خود را از دست دهند.

اردیبهشت ماه سال گذشته یک قلاده خرس قهوه ای در روستای کنازق شهرستان نمین استان اردبیل با رفتار نامتعارف مردم محلی جان خود را از دست داد. خرس قهوه ای گونه ای است که در صورت وجود شرایط تحریک آمیز پاسخ خود را نشان می دهد اما در حالت عادی علاقه ای به ایجاد مخاطره برای جان انسان ندارد.

همین ماه چندین کیلومتر آن طرف تر و در استانی ساحلی که وجب به وجب آن با پوشش گیاهی فرش شده و زیستگاه گونه های جانوری است. یک گونه پلنگ در قائمشهر مشاهده شد و جان خود را از دست داد. علاوه بر نبود امکانات کافی مانند تفنگ بیهوش کننده برخی مردم قائمشهر نیز به متشنج تر شدن جو اطراف این گونه کمک کردند. در حالی که با اعلام نیروی انتظامی باید مردم از محل حضور این گونه متفرق می شدند این اتفاق نیفتاد تا این پلنگ با از دست دادن آرامش خود به چند تن حمله ور کند و در نهایت با شلیک گلوله تلف شود.

بیشتر بخوانید:

شهرنشینی حیات وحش

هیچ کار مدونی برای کاهش تعارض انسان و حیات وحش انجام نشده است

اشکان اشعریون – عضو کمیته متخصصان خرس قهوه ای اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت – با بیان اینکه تعارض بین انسان و خرس قابل پیشگیری است به انین می گوید: عشایر با طبیعت در ارتباط هستند و قسمتی از خطرات  زندگی عشایری خطر مواجهه با حیوانات است. ما از الان می دانیم که به شدت رفتار تغذیه ای خرس ها از اواخر تابستان و اوایل پاییز زیاد می شود و اگر در طبیعت مواد غذایی برای خوردن پیدا نکنند به سمت باغ ها و مزارع کندو و … می روند. بنابراین از الان می توان تمهیداتی اندیشید تا این تعارض کمتر شود اما اگر به این موضوع توجه نشود امکان ایجاد تعارض بیشتر می شود.

برای جلوگیری از تعارض منافع انسان و حیات وحش چه باید کرد؟

وی تاکید می کند: بسیار باید به آموزش جامعه محلی توجه کرد چراکه ما آموزش را اولین موضوع در حفظ حیات وحش می دانیم چون جامعه محلی هر روز با طبیعت و حیات وحش در ارتباط است اما متاسفانه به اندازه کافی به آن پرداخته نشده است. آموزش های کلی را با کمک نهادهایی مانند سازمان ملل و سازمان محیط زیست داده ایم ولی روند ثابتی نداشته است تا مردم نسل به نسل نحوه رفتار صحیح در طبیعت را یاد بگیرند.

اشعریون در پاسخ به این پرسش که در مواجهه با حیات وحش چه کنیم؟ توضیح می دهد: از مقابل هیچ حیوان وحشی مانند خرس فرار نکنید چون  فرار کردن حیوان را به تعقیب تشویق می کنند. بایستید اما به چشم حیوان خیره نشوید چون تماس چشمی را به عنوان تهدید و زورآزمایی تلقی می کند. در صورت امکان داد و بیداد و دستانتان را باز کنید و خود را بزرگتر و قوی تر نشان بدهید. این کار همان تکنیکی است که حیوانات در مواجهه با هم به کار می گیرند.

به گزارش انین سازمان محیط زیست توصیه می کند در زمان مواجهه با ورود حیات وحش به محدوده های شهری و روستایی از تجمع عکس برداری و فیلم برداری خودداری و بلافاصله با شماره های ۱۱۰ (مرکز فوریت های پلیسی) ۱۲۵ (آتش نشانی) و ۱۵۴۰ (سامانه گزارشات محیط زیست) تماس حاصل شود.

پایان خبر انین