قبلا اگر قرار بود کسی سیگار بکشد از اطرافیان اجازه می گرفت تا مبادا اذیت شوند یا این کار را در محیط های سربسته انجام نمی داد این روزها اما فرقی نمی کند در حال تماشای ویترین مغازه های یک پاساژ باشید یا برای دیدن یک فیلم به سینما رفته باشید؛ به یک باره بوی تند میوه هایی مثل انبه شاتوت و… تمام مشام شما را پر می کند و زمانی که به اطراف خود نگاه می کنید فرد یا افرادی را غرق در حلقه ای از دود می بینید؛ کسانی که حتی در آن شرایط هم نتوانستند «ویپ » را کنار بگذارند و مشغول کار دیگری شوند.
به گزارش انین سیگارهای الکترونیکی که در زبان محاوره با عنوان «ویپ » از آن یاد می شود در سال های اخیر به یکی از عناصر برجسته در فضاهای عمومی تبدیل شده اند. از کافه های شلوغ گرفته تا دورهمی های دوستانه تا این اواخر در سالن های سینما و کنسرت و یا حتی پشت میز اداره افراد آن را به دست می گیرند و بدون اینکه لحظه ای آن را از خود جدا کنند بی وقفه از آن کام می گیرند.
سیگارهای الکترونیک ابتدا به بهانه ضرر کمتر برای سلامتی به عنوان جایگزینی برای سیگار سنتی معرفی شدند؛ هرچند مدتی نگذشت که پزشکان و متخصصان درباره عوارض این وسیله که دیگر به واسطه شکل و شمایل جذابی که پیدا کرده بود در دست تعداد قابل توجهی از افراد دیده می شد به شکل جدی هشدار دادند. هشداری که البته دیگر آنچنان که باید شنیده نشد و حالا این سیگارهای الکترونیک بنابر اعلام مسئولان وزارت بهداشت نوعی کالای قاچاق محسوب می شوند که از مسیرهای غیررسمی وارد کشور شده و با شکل و شمایل کوچک جذاب و رنگارنگ با بخارهای معطر بخشی از سبک زندگی و هویت اجتماعی گروه های مختلف شده اند. اما این فرهنگ مصرف چه ابعادی دارد؟
ویپ؛ از ابزار ترک سیگار تا اکسسوری مد روز
ویپ با این وعده ی جذاب وارد ایران شد که قرار است ضرر کمتری نسبت به سیگار سنتی داشته باشد دود تولید نکند و بوی تند تنباکو را با رایحه های میوه ای و شیرین جایگزین کند. بنابراین به سرعت در میان گروه های مختلف جا باز کرد. اما چیزی که بیش از ادعای بی ضرر بودن به محبوبیت ویپ دامن زد ظاهر شیک آن بود. ویپ ها با طراحی های متنوع از مدل های ساده تا نمونه های خوش رنگ و پرزرق وبرق به نوعی اکسسوری یا زیورآلات تبدیل شده اند که در دست گرفتنشان برای برخی به بخشی از پوشش روزانه تبدیل شده است. اتفاقی که البته به همین جا ختم نمی شود.
ویپ کشیدن عادی نمی شود
بسیاری از مصرف کنندگان معتقدند چون ویپ دودی مشابه سیگار سنتی ندارد و بوی خوشایندی تولید می کند استفاده از آن در هر محیطی بدون مشکل است و این باور هم سبب می شود حتی در حضور کودکان یا در جمع های خانوادگی به راحتی و بدون اینکه از دیگران اجازه بگیرند ویپ بکشند. این عادی سازی شاید ریشه در تصور بی ضرر بودن ویپ داشته باشد اما می تواند نشان دهنده تغییر در آداب اجتماعی یا بی توجهی به حقوق دیگران نیز باشد.
در چنین شرایطی وقتی پای کودکان به میان می آید موضوع حساس تر می شود. برخلاف سیگار سنتی که به دلیل بوی تند و دودش معمولاً در حضور کودکان با احتیاط بیشتری مصرف می شود ویپ به دلیل ظاهر جذاب و رایحه های شیرین گاهی توجه کودکان را جلب می کند و این موضوع حتی می تواند به عادی شدن مصرف در سنین پایین تر منجر شود.
علی رغم اینکه مسئولان وزارت بهداشت بارها هشدار داده اند که سیگارهای الکترونیک به شکل قاچاق وارد کشور می شوند اما دسترسی به این محصولات و سایر متعلقات آن از طریق فروشگاه های آنلاین و حضوری بسیار آسان است به ویژه آنکه تبلیغات در شبکه های اجتماعی باعث شده است که ویپ به یکی از وسایل پرطرفدار در میان قشرهای متنوع از جوانان دانشجو گرفته تا افراد میانسال تبدیل شود.
وقتی قهرمانان سیگار و ویپ می کشند!
در این بین نقش رسانه ها به ویژه شبکه نمایش خانگی در شکل گیری فرهنگ مصرف دخانیات از جمله ویپ غیرقابل انکار است. این سریال ها تأثیر زیادی در عادی سازی مصرف دخانیات داشته اند. در سریال هایی مثل «زخم کاری» «یاغی» «آبان» «ازازیل» و تعداد قابل توجی از آثار دیگر صحنه هایی از مصرف سیگار یا حتی گاهی ویپ به کرات دیده می شود؛ این نمایش اغلب نه فقط برای شخصیت پردازی بلکه به شکلی طراحی شده است که مصرف دخانیات را جذاب جلوه می دهد. درواقع این تصویرسازی می تواند به ناخودآگاهِ مخاطب این پیام را منتقل کند که مصرف این محصولات بخشی از سبک زندگی است. وقتی قهرمان یک سریال در لحظه ای پر احساس یا در اوج قدرت سیگار و ویپ به دست می گیرد این رفتار به شکلی ظریف در ذهن مخاطب عادی می شود و این روند می تواند به تدریج مصرف ویپ را به عنوان بخشی از فرهنگ تثبیت کند.
چالش های فرهنگی و نیاز به آگاهی
فرهنگ مصرف سیگار الکترونیکی در ایران از جذابیت های ظاهری و استفاده در فضاهای عمومی گرفته تا نمایش آن در رسانه ها نشان دهنده تحولی در رفتارهای اجتماعی است. این تحول هرچند ممکن است در نگاه اول بی اهمیت به نظر برسد اما می تواند به تدریج هنجارهای فرهنگی و اجتماعی را تغییر دهد. استفاده آزادانه از ویپ در محیط های بسته و بدون کسب اجازه از سایر افراد حاضر در آن مکان استفاده در حضور کودکان گرایش گروه های مختلف به این محصول و نمایش مکرر دخانیات در سریال ها همگی از جمله مسائلی هستند که نیازمند توجه اند.
نکته مهم اما این است که بدانیم برخورد شعاری یا صرفاً ممنوعیت محور با این پدیده عاملی برای کاهش مصرف آن نخواهد بود. فرهنگ سازی از طریق گفت وگو آموزش و تولید محتوای رسانه ای خلاقانه می تواند تأثیر عمیق تری داشته باشد. ویپ با تمام جذابیت هایش بیش از یک محصول به بخشی از فرهنگ معاصر ایران تبدیل شده است آنهم بدون اینکه فرهنگ استفاده درست از آن شکل گرفته باشد. اینکه این فرهنگ به چه سمتی حرکت کند به موضوعات مختلفی از جمله سیاست گذاری نهادهای فرهنگی تولیدات مرتبط با این بخش و در نهایت شیوه ای که برای اصلاح بخشِ غلط آن در پیش می گیریم وابسته است تا در نهایت حتی اگر کسی تصمیم گرفت به دور از تاثیر پذیری از جوی که در آن قرار گرفته است سیگار الکترونیک را در زندگی روزمره همراه خود کند بداند که استفاده از آن در محیط های سر بسته ممنوع است و برای استفاده از آن در محیط های عمومی نیز باید اجازه بگیرد.
پایان خبر انین
بی فرهنگی با عطرِ میوه! – انین
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "بی فرهنگی با عطرِ میوه! – انین" هستید؟ با کلیک بر روی پزشکی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "بی فرهنگی با عطرِ میوه! – انین"، کلیک کنید.
