نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی

اگر دنبال یک راهکار قانونی برای گرفتن حق و حقوقتان هستید و کسی تعهد مالی اش را انجام نداده، تنظیم نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی می تونه بهتون کمک کنه. این دادخواست یه جور درخواست رسمی از دادگاهه که طرف مقابل رو مجبور می کنه به تعهد مالیش عمل کنه.

خیلی وقت ها تو روابط مالی و قراردادی ما، پیش میاد که یه نفر قول و قراری رو می ذاره و متعهد می شه کاری رو انجام بده، پولی رو بده یا چیزی رو تحویل بده. اما بعدش زیر قولش می زنه و از انجام اون تعهد شونه خالی می کنه. تو این شرایط، طبیعیه که شما دنبال راهی باشید تا حق خودتون رو بگیرید و اون شخص رو مجبور کنید به قولش عمل کنه. اینجا دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی وارد بازی می شه و به شما این امکان رو می ده که با کمک قانون، حق و حقوق خودتون رو زنده کنید. این مقاله قراره یه راهنمای کامل و جامع باشه تا پله پله با این موضوع آشنا بشید و بدونید چطور باید اقدام کنید. حتی اگر آخرش تصمیم بگیرید با یه وکیل متخصص صحبت کنید، حداقل با اطلاعات کامل تر و آگاهی بیشتری می تونید این کار رو انجام بدید.

آشنایی با مفهوم الزام به ایفای تعهدات در نظام حقوقی ایران

تعهد، تو زندگی روزمره ما یه کلمه آشناست؛ یعنی یه جور مسئولیت یا قولی که به کسی می دیم و باید بهش عمل کنیم. حالا این تعهد می تونه از یه قول دوستانه شروع بشه و تا یه قرارداد بزرگ کاری یا مالی پیش بره. تو دنیای حقوقی هم قضیه همینه، با این تفاوت که تعهدات حقوقی، پشتوانه قانونی دارن و اگه بهشون عمل نشه، میشه از طریق دادگاه پیگیریشون کرد. اهمیت تعهد تو روابط ما، از این میاد که اگه هرکی هر قولی داد و زیرش زد، دیگه سنگ روی سنگ بند نمی شه!

وقتی می گیم «الزام به ایفای تعهد»، منظورمون اینه که اگه یه نفر (که بهش می گیم متعهد) به تعهدی که داده عمل نکرد، طرف مقابل (که بهش می گیم متعهدٌله) می تونه با کمک قانون، اون رو مجبور کنه که تعهدش رو انجام بده. فکرش رو بکنید، اگه شما یه جنسی رو از کسی بخرید و پولش رو هم بدید، اما اون جنس رو به شما تحویل نده، این حق رو دارید که از طریق قانونی، اون رو ملزم به تحویل مبیع (همون جنسی که خریدید) کنید. پس این جور نیست که اگه تعهدی انجام نشد، دستتون به جایی بند نباشه. قانون هوای شما رو داره و راه هایی برای احقاق حق پیش بینی کرده.

تفکیک تعهدات: مالی در برابر غیرمالی (با تمرکز بر تعهدات مالی)

تعهدات رو میشه از جنبه های مختلفی دسته بندی کرد، اما یکی از مهمترین دسته بندی ها، تقسیم اون ها به تعهدات «مالی» و «غیرمالی» هستش. این تفکیک تو دادگاه و اینکه شما چه چیزی رو از طرف مقابل می خواید، خیلی مهمه.

تعریف جامع تعهد مالی: ماهیت، ویژگی ها و مصادیق آن

به زبان ساده، تعهد مالی یعنی یه قولی که موضوعش پول یا چیزی که ارزش پولی داره باشه. مثلاً:

• شما باید مبلغی پول رو به کسی پرداخت کنید (مثلاً پول یه جنسی که خریدید، قسط بانکی، اجاره بها، مهریه یا یه بدهی).
• شما باید یه کالای مشخص رو تحویل بدید که ارزش مالی داره (مثلاً یه ماشین، یه خونه، یه زمین یا حتی سهام یه شرکت).
• شما باید یه خدمتی رو ارائه بدید که در ازاش پول می گیرید (مثلاً کار ساخت و ساز، ارائه مشاوره، یا هر خدمتی که تو قراردادش مبلغی تعیین شده باشه).

ویژگی اصلی تعهد مالی اینه که میشه اون رو با پول سنجید و اگه انجام نشد، میشه خسارت مالی برای اون در نظر گرفت. یعنی اگه طرف مقابل به تعهدش عمل نکرد، شما می تونید از دادگاه بخواید که علاوه بر الزام به انجام تعهد، خسارت تاخیر تادیه دین (اگه موضوع پول باشه) یا خسارات دیگه رو هم ازش بگیرید.

تعهد غیرمالی و تفاوت های بنیادین آن با تعهد مالی

حالا تعهد غیرمالی چیه؟ همون طور که از اسمش پیداست، موضوع این تعهدات مستقیماً پول یا ارزش پولی نیست. مثلاً:

• تعهد به تمکین زن در برابر شوهر (در حقوق خانواده).
• تعهد یک هنرمند به کشیدن یک نقاشی خاص (اگر مبلغ آن در خواسته اصلی نباشد).
• تعهد به عدم انجام کاری (مثلاً تو یه قرارداد، متعهد بشید که یه سری اطلاعات رو افشا نکنید).

فرق اصلیش اینه که تو تعهدات غیرمالی، خواسته اصلی شما پول نیست، بلکه انجام یا عدم انجام یک کاره. البته این به این معنی نیست که اگه تعهد غیرمالی انجام نشد، هیچ خسارتی بهتون نرسه؛ ممکنه عدم انجام یه تعهد غیرمالی هم باعث ضرر مالی به شما بشه که تو اون صورت، میشه برای اون خسارت هم دادخواست داد. اما خواسته اصلی و ابتدایی نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد غیرمالی، خود اون کاره، نه پول.

چرا تفکیک این دو نوع تعهد در طرح دعوا اهمیت دارد؟

خب، چرا این تفکیک مهمه؟ برای اینکه:

1. تعیین خواسته دادخواست: وقتی می خواید دادخواست بدید، باید دقیقاً مشخص کنید چی می خواید. اگه موضوع پوله، باید مبلغ دقیق رو بنویسید و اگه کالا یا خدمته، باید دقیقاً اون رو توصیف کنید.
2. نحوه تقویم خواسته و هزینه دادرسی: تو دعاوی مالی، خواسته شما به صورت پولی ارزش گذاری می شه و بر اساس اون هزینه دادرسی الزام به تعهد مالی محاسبه میشه. این موضوع حتی می تونه تو تعیین صلاحیت دادگاه (مثلاً شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی) هم تاثیر بذاره.
3. مطالبه خسارات: نحوه مطالبه خسارات (مثل جبران خسارت تاخیر تادیه دین) تو تعهدات مالی و غیرمالی فرق داره و مواد قانونی مختلفی بهش اشاره می کنن.

پس حواستون باشه، قبل از هر اقدامی، موضوع تعهدتون رو دقیقاً مشخص کنید که مالیه یا غیرمالی، چون همین نکته کوچیک، می تونه مسیر پرونده تون رو عوض کنه.

مبانی و مستندات قانونی دعوای الزام به ایفای تعهد مالی

پشت هر دعوای حقوقی، یه سری قانون و قاعده وجود داره که بهش قوت میده. دعوای الزام به ایفای تعهد مالی هم از این قاعده مستثنی نیست و تو قانون مدنی و آیین دادرسی مدنی ما، مواد خیلی مهمی هستن که از حق شما حمایت می کنن. بیاین با هم یه نگاهی بهشون بندازیم.

اصول کلی حاکم بر قراردادها و تعهدات

اول از همه، باید بدونیم که اساس و پایه روابط قراردادی ما چیه. چند تا ماده از قانون مدنی هستن که مثل ستون های اصلی عمل می کنن:

• ماده ۱۰ قانون مدنی: این ماده می گه قراردادهای خصوصی، بین کسایی که اون ها رو منعقد کردن، معتبره، به شرطی که خلاف قانون نباشه. یعنی اگه شما و طرف مقابل یه قراردادی نوشتید و توش یه سری تعهدات مالی رو قبول کردید، این قرارداد برای هر دو طرف لازم الاجراست.
• ماده ۲۱۹ قانون مدنی: این ماده معروف به اصل لزوم قراردادها هست. یعنی «عقود لازمه از اراده متعاملین تبعیت نموده و جز به رضایت طرفین یا حکم قانون قابل انحلال نیست.» خیلی شفاف می گه که قرارداد وقتی امضا شد، باید بهش پایبند بود و نمیشه همین جوری از زیرش در رفت.
• ماده ۲۲۰ قانون مدنی: می گه «عقود نه فقط متعاملین را به اجرای چیزی که در آن تصریح شده است ملزم می نماید بلکه متعاملین به کلیه نتایجی هم که به موجب عرف و عادت یا به موجب قانون از عقد حاصل می شود ملزم می باشند.» یعنی حتی چیزهایی که تو قرارداد ننوشتید ولی عرفاً یا قانوناً جزئی از اون قرارداد هستن، باید رعایت بشن.
• ماده ۲۲۳ قانون مدنی: این ماده یه فرض رو مطرح می کنه: «هر معامله ای که واقع شده باشد محمول بر صحت است مگر اینکه فساد آن ثابت شود.» یعنی قانون فرض رو بر این می ذاره که قرارداد شما درسته، مگر اینکه کسی ثابت کنه که ایرادی داشته.

خلاصه کلام اینکه، قانون به قراردادها و تعهداتی که توشون داده میشه، خیلی اهمیت میده و انتظار داره که هر دو طرف بهش احترام بذارن.

مسئولیت جبران خسارت و تاخیر تادیه دین

گاهی اوقات تعهد انجام نمیشه و شما ضرر می کنید. قانون برای این جور مواقع هم چاره ای اندیشیده:

• ماده ۲۲۱ قانون مدنی: می گه اگه یه نفر تعهدی رو قبول کرد و انجامش نداد، باید خسارت های وارد شده به طرف مقابل رو جبران کنه. البته به شرط اینکه تو قرارداد بهش اشاره شده باشه، یا طبق عرف این کار لازم باشه، یا قانون صراحتاً این جبران خسارت رو پیش بینی کرده باشه. اینجاست که می تونی جبران خسارت تاخیر تادیه دین رو بخوای.
• ماده ۲۲۲ قانون مدنی: این ماده یه راهکار عملیاتی میده. اگه تعهدی انجام نشد، دادگاه می تونه به اون کسی که تعهد به نفعش بوده اجازه بده که خودش اون کار رو انجام بده یا یه نفر دیگه رو پیدا کنه و بعدش هزینه اون کار رو از کسی که تعهد رو انجام نداده، بگیره.
• ماده ۲۲۸ قانون مدنی: این ماده مخصوصاً برای تعهد به تادیه وجه نقد خیلی مهمه. می گه اگه موضوع تعهد، پرداخت پول باشه و طرف مقابل تو پرداختش تاخیر کنه، دادگاه می تونه اون رو به پرداخت خسارت تاخیر تادیه (همون سود دیرکرد، طبق نرخ شاخص بانک مرکزی) محکوم کنه. البته تو دعوای الزام به پرداخت وجه، باید حواسمون باشه که مطالبه خسارت تاخیر تادیه، شرایط خاص خودشو داره و از زمان مطالبه رسمی شروع میشه.

یادتون باشه، بر اساس ماده ۲۲۸ قانون مدنی، اگه کسی پول شما رو به موقع نداد، علاوه بر اصل پول، می تونید خسارت تاخیر تادیه رو هم ازش بگیرید. این یه حق قانونی مهم برای شماست.

موارد عدم مسئولیت متعهد (حوادث قهری و فورس ماژور)

همیشه هم قضیه این نیست که متعهد از روی عمد یا بی خیالی به تعهدش عمل نکرده باشه. بعضی وقتا یه اتفاقاتی میفته که دیگه از دست هیچ کس کاری برنمیاد:

• ماده ۲۲۹ قانون مدنی: این ماده می گه اگه یه نفر به خاطر یه حادثه ای که اصلا دست خودش نبوده و نمی تونسته جلوشو بگیره (مثل سیل، زلزله، جنگ یا بیماری های فراگیر که بهش می گیم فورس ماژور یا قوه قهریه)، نتونست به تعهدش عمل کنه، دیگه به خاطر اون تاخیر یا عدم انجام تعهد، مسئول پرداخت خسارت نیست. اما حواستون باشه، این ماده فقط در مورد خسارت حرف می زنه و اصل تعهد رو از بین نمی بره. یعنی اگه حادثه رفع شد، باز هم باید تعهدش رو انجام بده.

مسئولیت پرداخت خسارات دادرسی

وقتی پای دادگاه میاد وسط، هزینه هایی هم پیش میاد. قانون برای این هزینه ها هم فکری کرده:

• ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی: می گه اگه تو دادگاه یه نفر محکوم شد، باید هزینه های دادرسی رو هم بده. این شامل هزینه هایی مثل تمبر دادرسی، حق الوکاله وکیل و بقیه هزینه هایی که برای اثبات دعوا لازمه، میشه.
• ماده ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی: این ماده دقیق تر میگه خسارات دادرسی شامل چی میشه. مثل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه سفر شاهد و کارشناس و کلاً همه هزینه هایی که طرف برنده دعوا برای اثبات حقش انجام داده.

ضمان قهری و تعهدات ناشی از آن

یه وقتایی هم هست که هیچ قراردادی بین دو نفر نیست، اما باز هم یه نفر به دیگری بدهکار میشه. اینجا صحبت از ضمان قهری و تعهدات ناشی از آن هست:

• ماده ۳۰۱ قانون مدنی: این ماده می گه «کسی که عمداً یا اشتباهاً چیزی را که مستحق نبوده دریافت کند ملزم است آن را به صاحب اصلی رد نماید.» مثلاً یه پول اشتباهی به حساب شما واریز شده، شما موظفید اون رو برگردونید. یا اگه یه کسی برای شما کاری انجام داده و شما ازش نفع بردید، بدون اینکه قراردادی باشه، ممکنه مجبور به پرداخت اجرت المثل بشید. این ها تعهداتی هستن که از قانون ناشی میشن، نه از قرارداد.

خلاصه اینکه، تو قانون ما، برای هر نوع تعهد مالی، چه قراردادی باشه چه غیرقراردادی، یه سری چارچوب و قواعد محکم وجود داره که به شما کمک می کنه حقتون رو بگیرید.

شرایط ماهوی و تشریفات عملی طرح دعوای الزام به ایفای تعهد مالی

برای اینکه بتونید با موفقیت یه نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی رو تو دادگاه مطرح کنید، فقط دونستن مواد قانونی کافی نیست. باید یه سری شرایط اصلی رو داشته باشید و یه سری مراحل عملی رو هم درست و حسابی انجام بدید. این بخش رو با دقت بخونید که نکته مهم زیاد داره.

الف) شرایط ماهوی اقامه دعوا

این ها چیزهایی هستن که باید واقعاً وجود داشته باشن تا شما اصلاً حق طرح دعوا رو داشته باشید:

1. وجود یک تعهد مالی معتبر و مستدل: این اولین و مهمترین شرطه. باید یه تعهد مالی واقعی وجود داشته باشه که بشه اون رو ثابت کرد. این تعهد می تونه تو یه قرارداد رسمی (مثل سند ملک)، یه قرارداد عادی (مثل مبایعه نامه دستی)، فاکتور فروش، چک، سفته، یا حتی یه توافق شفاهی (که البته اثباتش سخت تره) باشه. مهم اینه که سند یا مدرکی داشته باشید که نشون بده طرف مقابل به شما بدهکاره.
2. فرا رسیدن موعد ایفای تعهد و سررسید دین: تا وقتی که سررسید تعهد نرسیده، نمی تونید از کسی بخواید که به تعهدش عمل کنه. مثلاً اگه تو قرارداد نوشتید که پول رو سه ماه دیگه پرداخت می کنه، باید صبر کنید تا اون سه ماه تموم بشه. اگه موعدی تعیین نشده، بعضی وقت ها دادگاه خودش با توجه به عرف و شرایط پرونده، موعدی رو مشخص می کنه.
3. امتناع یا خودداری صریح یا ضمنی متعهد از ایفای تعهد (نقض قرارداد): باید ثابت کنید که طرف مقابل از عمد یا به هر دلیلی، از انجام تعهدش خودداری کرده. این خودداری می تونه صریح باشه (مثلاً کتباً اعلام کنه که پول رو نمیده) یا ضمنی (مثلاً هر چی زنگ می زنید و پیام می دید، جواب نمیده یا از تاریخ سررسید گذشته و پرداخت نکرده).
4. عدم وجود موانع قانونی یا حق حبس برای متعهد: گاهی اوقات ممکنه طرف مقابل به خاطر یه دلیل قانونی به تعهدش عمل نکنه. مثلاً اگه شما هم به یه تعهد متقابل عمل نکرده باشید، اون می تونه از «حق حبس در تعهدات» استفاده کنه. یعنی بگه تا شما به تعهدت عمل نکنی، منم به تعهد خودم عمل نمی کنم. باید مطمئن باشید که چنین مانعی وجود نداره.
5. لزوم اثبات تعهد و تخلف: وظیفه اثبات تعهد و اینکه طرف مقابل تخلف کرده، به عهده شماست. پس باید مدارک و دلایل کافی رو جمع آوری کنید.

ب) تشریفات و مراحل عملی

فرض کنیم شرایط ماهوی رو دارید، حالا باید بدونید چطور باید گام به گام پیش برید:

گام اول: ارسال اظهارنامه رسمی

این گام خیلی مهمه و خیلی ها نادیده اش می گیرن. اظهارنامه قبل از دادخواست یه نامه رسمی هست که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به طرف مقابل ارسال می شه.

اهمیت ارسال اظهارنامه:

• اثبات مطالبه: نشون می ده که شما رسماً و قانونی از طرف مقابل خواستید به تعهدش عمل کنه.
• شروع خسارت تاخیر تادیه: تو بعضی دعاوی مالی (مخصوصاً وجه نقد)، خسارت تاخیر تادیه از تاریخ مطالبه رسمی (یعنی از تاریخ ابلاغ اظهارنامه) محاسبه میشه.
• فرصت دهی: به طرف مقابل یه فرصت رسمی می ده که قبل از کشیده شدن به دادگاه، به تعهدش عمل کنه.
• آزمون نیت: می تونه نیت طرف مقابل رو نشون بده؛ اگه با دیدن اظهارنامه باز هم عمل نکرد، یعنی واقعاً قصد نداره به تعهدش پایبند باشه.

نحوه تنظیم: اظهارنامه باید شامل مشخصات دقیق شما و طرف مقابل، شرح دقیق تعهد و تاریخ سررسید، و درخواست مشخص شما برای اجرای تعهدات قراردادی باشه.

گام دوم: جمع آوری دلایل و مستندات

اینو دیگه همه می دونن: «حرف بدون مدرک، ارزش قانونی نداره.» پس باید هرچی مدرک دارید، جمع کنید:

• قرارداد، مبایعه نامه، اجاره نامه (اگه کتبی باشه)
• فاکتور فروش، رسید پرداخت، فیش واریزی
• چک یا سفته ای که برگشت خورده (با گواهی عدم پرداخت)
• پیامک ها، ایمیل ها، مکاتبات رسمی
• شهادت شهود (اگه کسی شاهد بوده)
• نتیجه کارشناسی (اگه نیاز به ارزیابی یا بررسی فنی باشه)

گام سوم: تعیین دادگاه صالح

یکی از مراحل اولیه و مهم تو نحوه نوشتن دادخواست حقوقی، پیدا کردن دادگاهی هست که صلاحیت رسیدگی به پرونده شما رو داره. این موضوع به چند تا عامل بستگی داره:

• محل اقامت خوانده: معمولاً دادگاه محل زندگی (اقامتگاه) طرف مقابل (خوانده) صالحه.
• محل انعقاد قرارداد: گاهی اوقات دادگاه محل امضای قرارداد.
• محل ایفای تعهد: یا دادگاه محلی که قرار بوده تعهد اونجا انجام بشه.
• محل وقوع مال غیرمنقول: اگه موضوع تعهد، یه مال غیرمنقول (مثل خونه یا زمین) باشه، دادگاه محلی که اون ملک توش قرار داره، صالحه.

گام چهارم: نحوه تنظیم و تقدیم دادخواست

اینجا دیگه می رسیم به اصل مطلب، یعنی خود نمونه دادخواست مطالبات مالی. دادخواست باید رو فرم های مخصوص دادگستری (که تو دفاتر خدمات قضایی موجودن) تنظیم بشه. باید مشخصات کامل خواهان (شما) و خوانده (طرف مقابل) رو با دقت بنویسید و خواسته تون رو به روشنی مشخص کنید. بعدش هم دلایل و مدارکتون رو ضمیمه کنید و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، اون رو ثبت و ارسال کنید.

اگه تمام این مراحل رو درست و با دقت انجام بدید، نصف راه رو رفتید. البته همیشه یادتون باشه که کمک گرفتن از یه وکیل متخصص می تونه خیلی از پیچیدگی ها رو براتون ساده کنه و شانس موفقیت تون رو بالا ببره.

راهنمای گام به گام تنظیم دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی

خب، حالا که با مبانی و شرایط کلی آشنا شدیم، وقتشه بریم سراغ بخش کاربردی و جذاب ماجرا: چطور یک نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی رو تنظیم کنیم که همه چیزش درست و حسابی باشه. این راهنما به صورت گام به گام و با تمرکز روی جزئیات به شما کمک می کنه.

الف) اجزای اصلی دادخواست (با تاکید بر جزئیات برای تعهدات مالی)

هر دادخواستی یه سری بخش های ثابت داره که باید با دقت پر بشن:

1. مشخصات خواهان: یعنی کسی که شکایت کرده و حقش رو می خواد (شما).
   • نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل (با کد پستی)، شغل، تابعیت. این اطلاعات باید کاملاً صحیح و مطابق با مدارک هویتی شما باشه.
2. مشخصات خوانده: یعنی کسی که تعهدش رو انجام نداده.
   • نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل (با کد پستی)، شغل، تابعیت. باز هم تاکید می کنم، دقیق و صحیح. اگه شرکت یا سازمانه، اسم کامل، شماره ثبت، و آدرس قانونی شرکت.
3. وکیل یا نماینده قانونی (در صورت وجود): اگه وکیل گرفتید یا ولی یا قیم قانونی دارید، مشخصات کامل اونا رو اینجا می نویسید.
4. خواسته یا موضوع و بهای آن: این قسمت خیلی مهمه، چون باید دقیقاً مشخص کنید چی می خواید و ارزش مالیش چقدره.
   • موضوع: دقیقاً بنویسید «صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ دقیق وجه یا ارزش مالی] ریال بابت [موضوع تعهد مالی، مثلاً: الباقی ثمن معامله یک دستگاه آپارتمان / بدهی ناشی از قرارداد مشارکت] موضوع قرارداد/سند عادی مورخ [تاریخ].»
   • بهای خواسته: تو دعاوی مالی، تعیین بهای خواسته (تقویم خواسته) مهمه. اگه خواسته شما کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشه، پرونده به شورای حل اختلاف میره. اگه بیشتر باشه، تو صلاحیت دادگاه حقوقیه. این مبلغ رو باید تو این قسمت بنویسید.
5. دلایل و منضمات دادخواست (لیست دقیق ضمائم مورد نیاز): هر مدرکی که دارید و برای اثبات ادعای شما لازمه، باید اینجا لیست کنید و کپی مصدقش رو (یعنی کپی برابر با اصل شده که تو دفتر خدمات قضایی انجام میشه) ضمیمه دادخواست کنید. مثلاً:
   • تصویر مصدق: قرارداد/مبایعه نامه مورخ… / سند رسمی/ فاکتور / چک یا سفته…
   • تصویر مصدق: گواهی عدم پرداخت چک/اسناد مالی (اگه دارید)
   • تصویر مصدق: اظهارنامه ابلاغ شده به خوانده به شماره…
   • استشهادیه محلی/شهادت شهود (اگه دارید و لازمه)
   • وکالتنامه وکیل (اگه وکیل گرفتید)

ب) نکات کلیدی در نگارش شرح دادخواست

اینجا همون بخشیه که شما داستان رو برای قاضی تعریف می کنید. باید واضح، دقیق و منطقی باشه:

• بیان دقیق و زمان بندی شده واقعه و چگونگی ایجاد تعهد مالی: از اول ماجرا شروع کنید. بگید کی، کجا، چطور و با چه سندی این تعهد مالی برای خوانده ایجاد شده. مثلاً: «در تاریخ فلان، بنده و آقای فلانی، قراردادی مبنی بر خرید و فروش آپارتمان شماره… منعقد کردیم و ایشان متعهد شدند در تاریخ بهمان، مبلغ X ریال را بابت ثمن معامله پرداخت کنند.»
• اشاره به مفاد قرارداد یا مستند قانونی تعهد: به بند یا ماده ای از قرارداد یا قانون اشاره کنید که تعهد مالی خوانده رو ثابت می کنه.
• توضیح صریح عدم ایفای تعهد از سوی خوانده: با صراحت بگید که خوانده به تعهدش عمل نکرده. مثلاً: «متاسفانه با وجود فرا رسیدن موعد مقرر (تاریخ فلان)، خوانده محترم از پرداخت مبلغ مذکور خودداری کرده است.»
• درخواست های خواهان به صورت واضح و قانونی: آخر شرح دادخواست، باید دقیقاً و بدون ابهام بگید چی می خواید:
  • الزام به ایفای تعهد (یعنی همون پرداخت پول یا تحویل مال)
  • خسارت تاخیر تادیه (اگه موضوع پوله و شرایطش رو دارید)
  • هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل
  • تامین خواسته (که تو بخش بعدی توضیح میدم)

ج) درخواست صدور قرار تامین خواسته

این یکی از مهمترین بخش ها تو دعاوی مالیه و خیلی از افراد ازش غافل می مونن.

اهمیت تامین خواسته: فکرش رو بکنید، شما دادخواست میدید و چند ماه بعد دادگاه رای میده که طرف مقابل باید پول رو بده. اما تو این مدت، اون می تونه اموالش رو منتقل کنه یا پولی که داشته رو خرج کنه و عملاً شما با یه رای برنده، دستتون به جایی بند نباشه. قرار تامین خواسته اینجاست که به کمکتون میاد.

شرایط و نحوه درخواست: با درخواست تامین خواسته، قبل از اینکه پرونده به نتیجه برسه و حتی قبل از اینکه طرف مقابل خبردار بشه، می تونید اموالش رو توقیف کنید. برای این کار معمولاً باید یه مبلغی رو به عنوان خسارت احتمالی تو صندوق دادگستری واریز کنید (مگر اینکه خواسته شما سند رسمی مثل چک برگشتی یا سفته باشه که نیازی به واریز خسارت نیست).

تو شرح دادخواست یا تو یه فرم جداگانه باید درخواست تامین خواسته به منظور توقیف اموال خوانده معادل خواسته رو بدید و بگید که چرا این درخواست رو دارید (مثلاً برای جلوگیری از تضییع حقوق شما و نقل و انتقال احتمالی اموال). این قرار بعد از صدور، فوری و بدون اطلاع خوانده اجرا میشه.

با رعایت این نکات، دادخواست شما هم از نظر حقوقی قوی تر میشه و هم شانس موفقیت تون تو دادگاه بیشتر میشه.

نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی (با مثال عملی و کامل)

حالا وقتشه که همه چیزهایی که گفتیم رو تو قالب یه نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی ببینیم. این یک مثال کامل و کاربردیه که می تونید با توجه به شرایط پرونده خودتون، جزئیاتش رو تغییر بدید.

عنوان: نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی (مثلاً: پرداخت بدهی قراردادی)

خواهان:

آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] کد ملی [شماره کد ملی] به نشانی [آدرس کامل و دقیق با کد پستی] شغل [شغل]

خوانده:

آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر] کد ملی [شماره کد ملی] به نشانی [آدرس کامل و دقیق با کد پستی] شغل [شغل]

وکیل/نماینده قانونی:

(در صورت وجود، مشخصات کامل وکیل شامل نام، نام خانوادگی، شماره پروانه، آدرس کامل و شماره تماس)

خواسته یا موضوع و بهای آن:

1. ۱. صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ دقیق وجه یا ارزش مالی] ریال بابت [موضوع تعهد مالی، مثلاً: الباقی ثمن معامله یک دستگاه آپارتمان / بدهی ناشی از قرارداد مشارکت] موضوع قرارداد/سند عادی مورخ [تاریخ].
2. ۲. صدور حکم به پرداخت خسارت تاخیر تادیه دین از تاریخ [تاریخ سررسید دین یا مطالبه رسمی (مثلاً تاریخ ابلاغ اظهارنامه)] لغایت اجرای حکم بر اساس شاخص بانک مرکزی.
3. ۳. صدور حکم به پرداخت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و…).
4. ۴. صدور قرار تامین خواسته به منظور توقیف اموال خوانده معادل خواسته جهت جلوگیری از تضییع حقوق خواهان و اجرای فوری آن.

دلایل و منضمات دادخواست:

1. تصویر مصدق: قرارداد/مبایعه نامه مورخ [تاریخ قرارداد].
2. تصویر مصدق: فیش های واریزی/رسید پرداخت بابت [موضوع پرداختی].
3. تصویر مصدق: اظهارنامه ابلاغ شده به خوانده به شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ ارسال اظهارنامه].
4. (در صورت لزوم) تصویر مصدق: گواهی عدم پرداخت چک/سفته [شماره چک/سفته] مورخ [تاریخ].
5. (در صورت وجود) وکالتنامه وکیل به شماره [شماره وکالتنامه].

شرح دادخواست (متن دقیق، حقوقی و مفصل با استناد به مثال):

ریاست محترم دادگستری/شورای حل اختلاف [نام شهرستان] با سلام و احترام،

احتراما به استحضار می رساند:

اینجانب خواهان [نام و نام خانوادگی خواهان] و خوانده محترم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] به موجب [نوع قرارداد، مثلاً: قرارداد عادی مشارکت در ساخت] مورخ [تاریخ قرارداد] در خصوص [موضوع تعهد مالی، مثلاً: پروژه ساختمانی واقع در نشانی…] با یکدیگر همکاری نموده و بر اساس بند [شماره بند] قرارداد مذکور، خوانده محترم متعهد گردیده است که مبلغ [مبلغ دقیق] ریال را بابت [موضوع دقیق، مثلاً: سهم الشرکه خود در پروژه / تسویه حساب نهایی] در تاریخ [تاریخ سررسید] به اینجانب پرداخت نماید. فیش های واریزی و رسیدهای مربوطه حاکی از ایفای تعهدات اولیه اینجانب می باشد.

متاسفانه با وجود فرا رسیدن موعد مقرر (تاریخ [تاریخ سررسید]) و مراجعات مکرر و همچنین ارسال اظهارنامه شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ ارسال اظهارنامه]، خوانده محترم تاکنون از ایفای تعهد مالی خود و پرداخت مبلغ مذکور خودداری نموده است که این امر موجب ورود خسارت به اینجانب گردیده است.

نظر به مراتب فوق و با استناد به مواد ۱۰، ۲۱۹، ۲۲۰، ۲۲۸ و ۳۰۱ قانون مدنی و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به شرح خواسته (شامل اصل مبلغ، خسارت تاخیر تادیه از تاریخ [تاریخ سررسید دین یا مطالبه رسمی] و کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل) مورد استدعاست.

بنا به فوریت امر و برای جلوگیری از تضییع حقوق اینجانب و نقل و انتقال احتمالی اموال خوانده، صدور قرار تامین خواسته و اجرای فوری آن وفق ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی قبل از ابلاغ به خوانده تقاضا می گردد.

با تشکر و احترام
[امضاء خواهان/وکیل خواهان]

موارد قابل مطالبه همزمان با الزام به ایفای تعهد مالی

وقتی پای دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی میاد وسط، فقط اصل بدهی یا اصل تعهد نیست که می تونید دنبالش باشید. قانون، دست شما رو باز گذاشته تا خسارت هایی که بهتون وارد شده رو هم مطالبه کنید. این ها مهمترین چیزایی هستن که می تونید همزمان با خواسته اصلی، بخواید.

خسارت تاخیر تادیه

خسارت تاخیر تادیه یعنی چی؟ به زبان ساده، اگه کسی قرار بوده تو یه تاریخ مشخصی پولی رو به شما بده ولی نداده، شما بابت دیرکرد اون پول، ضرر کردید. قانون هم این ضرر رو به رسمیت شناخته و اجازه میده که این خسارت رو بگیرید.

• مفهوم: این خسارت برای جبران کاهش ارزش پول در طول زمان (تورم) و همچنین محرومیت شما از استفاده از اون پوله.
• نحوه محاسبه: مبلغ این خسارت بر اساس شاخص بانک مرکزی تعیین میشه. دادگاه خودش این شاخص رو از بانک مرکزی استعلام می کنه و بر اساس اون، میزان خسارت رو محاسبه می کنه.
• مرجع تعیین: دادگاه، بر اساس تاریخ سررسید دین یا تاریخ مطالبه رسمی (که معمولاً همون تاریخ ابلاغ اظهارنامه هست)، تا زمان اجرای کامل حکم، این خسارت رو محاسبه و در حکم صادر می کنه.
• شرایط آن: باید موضوع تعهد، پرداخت وجه نقد باشه و طرف مقابل هم از پرداخت اون خودداری کرده باشه. همچنین باید شما رسماً پول رو مطالبه کرده باشید.

خسارات ناشی از عدم ایفای تعهد

گاهی اوقات، عدم انجام یه تعهد مالی، فقط به دیرکرد پول ختم نمیشه و ممکنه ضررهای دیگه ای هم به شما بزنه.

این خسارات می تونن شامل موارد زیر باشن:

• خسارات مستقیم: یعنی ضررهایی که مستقیماً به خاطر عدم انجام تعهد بهتون وارد شده. مثلاً اگه طرف مقابل قرار بوده ماشینی رو به شما تحویل بده و نداده و شما به خاطر این قضیه مجبور شدید ماشین دیگه رو با قیمت بالاتر بخرید، این تفاوت قیمت می تونه جزو خسارات مستقیم باشه.
• خسارات قابل پیش بینی: خسارت هایی که در زمان عقد قرارداد، قابل پیش بینی بودن. این خسارات طبق مواد ۲۲۱ و ۲۲۲ قانون مدنی قابل مطالبه هستن.

هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل

وقتی پای دادگاه میاد وسط، هزینه هایی هم داره. از جمله هزینه دادرسی الزام به تعهد مالی:

• هزینه دادرسی: این هزینه ایه که شما موقع ثبت دادخواست و مراحل بعدی به دادگستری پرداخت می کنید (مثلاً هزینه تمبر دادخواست). طبق قانون، کسی که تو دعوا بازنده میشه، باید این هزینه ها رو هم به طرف برنده بپردازه.
• حق الوکاله وکیل: اگه برای پرونده تون وکیل گرفتید، حق الوکاله اون هم می تونه جزو خسارات دادرسی باشه که از طرف مقابل مطالبه می کنید. دادگاه بر اساس تعرفه قانونی یا قرارداد خصوصی شما با وکیلتون (اگه قرارداد شفاف و مشخصی داشته باشید)، این مبلغ رو هم تو حکم نهایی لحاظ می کنه.

پس دیدید که فقط اصل ماجرا مهم نیست، بلکه همه خسارت هایی که به خاطر بدعهدی طرف مقابل بهتون وارد شده رو می تونید ازش بگیرید. این حق شماست و باید ازش استفاده کنید.

نکات تکمیلی و راهنمایی های کاربردی

تا اینجا با صفر تا صد نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی آشنا شدیم، اما یه سری نکات و راهنمایی های کاربردی هست که دونستنشون می تونه تو مسیر رسیدگی به پرونده، کلی کمکتون کنه و شاید حتی از بروز مشکلات جلوگیری کنه.

نقش تعیین کننده اظهارنامه در فرآیند اثبات دعوا

همون طور که قبلاً هم گفتم، اظهارنامه یه چیز فرمالیته نیست. اظهارنامه قبل از دادخواست یه تیر دو نشون زنه: هم به طرف مقابل هشدار میده و بهش فرصت جبران میده، هم از نظر قانونی دست شما رو برای اثبات مطالبات بعدی، خیلی باز می ذاره. قاضی با دیدن اظهارنامه متوجه میشه که شما قبل از اینکه به دادگاه بیاید، سعی کردید مشکل رو دوستانه حل کنید و این خودش یه امتیاز مثبته. به علاوه، همون طور که قبلاً اشاره کردم، تو خیلی از دعاوی مالی، تاریخ مطالبه رسمی (که با ابلاغ اظهارنامه محقق میشه) مبنای محاسبه خسارت تاخیر تادیه قرار می گیره.

اهمیت مشاوره حقوقی با وکیل متخصص پیش از هر اقدام

باور کنید یا نه، این بخش رو نباید دست کم بگیرید. قانون دنیای پیچیده ایه و هر پرونده، ریزه کاری های خودش رو داره. حتی اگر این مقاله رو کامل خوندید و احساس می کنید آماده اید، باز هم یه مشورت کوتاه با یه وکیل برای دادخواست تعهد مالی یا مشاور حقوقی می تونه خیلی چیزا رو براتون روشن کنه. یه وکیل می تونه:

• مدارک شما رو بررسی کنه و بگه آیا کافی هستن یا نه.
• بهترین راهکار رو برای پرونده شما پیشنهاد بده.
• میزان دقیق خواسته تون رو مشخص کنه.
• احتمال موفقیت پرونده تون رو ارزیابی کنه.
• از اشتباهات احتمالی که ممکنه تو مسیر پرونده انجام بدید، جلوگیری کنه.

خیلی وقت ها هزینه ای که برای مشاوره حقوقی تعهدات مالی می پردازید، خیلی کمتر از ضررهاییه که ممکنه به خاطر ندانستن یه نکته حقوقی کوچیک بهتون وارد بشه.

امکان استفاده از داوری یا میانجی گری در قراردادها

همیشه لازم نیست مستقیم برید سراغ دادگاه. تو خیلی از قراردادها، بندی به اسم «حل و فصل اختلافات از طریق داوری یا میانجی گری» وجود داره. اگه تو قرارداد شما هم همچین بندی هست، شاید بهتر باشه اول از اون مسیر اقدام کنید.

• داوری: یعنی دو طرف قبول می کنن که یه نفر سوم (داور) به جای دادگاه، به اختلافشون رسیدگی کنه و حکمش هم برای دو طرف لازم الاجراست. داوری معمولاً سریع تر و کم هزینه تر از دادگاهه.
• میانجی گری: تو این روش، یه نفر سوم بی طرف (میانجی) به دو طرف کمک می کنه تا خودشون به یه راه حل توافقی برسن. رای میانجی لازم الاجرا نیست و فقط جنبه ارشادی داره.

مراحل اجرای حکم پس از صدور رای قطعی

فرض کنید همه مراحل رو رفتید و دادگاه هم به نفع شما رای داده. تموم شد؟ نه! هنوز یه مرحله مهم دیگه مونده: «اجرای حکم».

• صدور اجراییه: بعد از اینکه رای دادگاه قطعی شد (یعنی دیگه مهلت اعتراض تموم شد)، باید درخواست صدور اجراییه کنید. اجراییه یه برگه رسمی هست که به طرف مقابل میگه باید رای دادگاه رو اجرا کنه.
• پیگیری اجرای حکم: با اجراییه می تونید به اداره اجرای احکام دادگستری برید و درخواست کنید که حکم رو اجرا کنن. اگه طرف مقابل پول یا مالی داشته باشه، از طریق توقیف اون ها، حق شما رو می گیرن.

بررسی استثنائات و دفاعیات احتمالی متعهد

یه وکیل خوب همیشه خودش رو جای طرف مقابل هم میذاره و فکر می کنه که اون چطور می تونه از خودش دفاع کنه. شما هم باید این آمادگی رو داشته باشید. متعهد (خوانده) ممکنه با دلایل مختلفی بخواد از خودش دفاع کنه، مثلاً بگه:

• فسخ قرارداد: بگه قرارداد رو فسخ کرده و دیگه تعهدی نداره.
• بطلان قرارداد: بگه قرارداد از اول باطل بوده (مثلاً به خاطر نقص تو شرایط اساسی صحت معامله).
• تهاتر: بگه من هم از شما پول می خوام و اون پول با این بدهی تهاتر شده (حساب به حساب شده).
• پرداخت: بگه قبلاً پول رو پرداخت کرده و رسید داره.
• حق حبس: بگه منم از شما یه طلبی دارم و تا اون رو نگیرم، به تعهدم عمل نمی کنم.
• فورس ماژور (قوه قهریه): بگه به خاطر یه اتفاق غیرقابل پیش بینی نتونسته به تعهدش عمل کنه.

برای همین، مدارک شما باید اونقدر قوی باشه که بتونه همه این دفاعیات احتمالی رو خنثی کنه.

نتیجه گیری

توی این مقاله، حسابی گشتیم و گذار کردیم تا با همه ابعاد نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد مالی آشنا بشیم. از اینکه اصلاً تعهد مالی یعنی چی، چه فرقی با تعهد غیرمالی داره، چه قوانینی پشتش هستن، چطوری باید یه دادخواست درست و درمون نوشت و تا کجا میشه پیگیریش کرد، همه رو با هم دیدیم. فهمیدیم که چقدر مهمه که قبل از هر کاری، همه مدارکمون رو جمع و جور کنیم، شاید یه اظهارنامه بفرستیم و حتماً با یه وکیل کاربلد مشورت کنیم.

یادتون باشه، حق گرفتنیه و اگه کسی به تعهد مالیش عمل نکرده، شما ابزارهای قانونی برای پیگیریش رو دارید. پس اگه تو همچین موقعیتی قرار گرفتید، بدونید که قانون پشت شماست و با آگاهی و قدم های درست، می تونید به حقتون برسید. این مسیر شاید آسون نباشه، اما اگه با اطلاعات کافی و کمک متخصصین حقوقی پیش برید، شانس موفقیت تون خیلی بالا میره. پیشنهاد می کنم اگه پرونده ای با این موضوع دارید، حتماً قبل از هر اقدامی، با یه وکیل متخصص در زمینه تعهدات مالی تماس بگیرید و از مشورت های تخصصی اون ها بهره مند بشید. این کار، بهترین سرمایه گذاری برای حفظ حقوق شماست.