مزایا و معایب رأی الکترال چیست و چه کارکردی در انتخابات امریکا دارد؟

رسول سلیمی: در انتخابات امریکا لزوما رئیس جمهور منتخب با رای مستقیم مردم انتخاب نمی شود! برای نمونه در انتخابات سال ۲۰۱۶ نامزدی که بیشتری رأی را کسب کرد برنده انتخابات نبود زیرا در انتخابات آمریکا رئیس جمهور نه با رأی مستقیم مردم بلکه با رأی گروهی که به «مجمع گزینندگان» یا «الکترال کالج» معروف هستند انتخاب می شود.

در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو آمریکایی ها به یکی از دو نامزد یعنی کامالا هریس از حزب دموکرات یا دونالد ترامپ از حزب جمهوری خواه رأی خواهند داد. اما این آراء مستقیماً تعیین کننده برنده انتخابات نیستند. در واقع انتخابات ایالات متحده به جای یک رقابت ملی یک رقابت ایالت به ایالت است. پیروزی در یکی از ۵۰ ایالت به این معناست که آن نامزد تمام آراء مجمع گزینندگان آن ایالت را کسب می کند.

در تاریخ انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تا به حال ۵ بار اتفاق افتاده که رئیس جمهور با رأی مردمی کمتر پیروز نهایی انتخابات شده است. در آخرین مرتبه که سال ۲۰۱۶ اتفاق افتاد «هیلاری کلینتون» نامزد حزب دموکرات بیش از سه میلیون رأی بیشتر از «دونالد ترامپ» کسب کرد اما ترامپ با کسب اکثریت آرای الکترال پیروز شد.

به همین دلیل رأیی که مردم آمریکا در روز انتخابات می دهند در واقع برای انتخاب کردن اعضای این «الکترال کالج» است. واژه «کالج» (college) در این عبارت در واقع به گروهی از افراد اشاره دارد که برای انجام وظیفه ای مشترک گرد هم جمع می شوند. به هر یک از اعضای این مجمع «الکتور» یا «برگزیننده» گفته می شود و وظیفه آنها انتخاب رئیس جمهور و معاون رئیس جمهور است.

مکانیزم کالج آرا در انتخابات چگونه است؟

مجمع گزینندگان هر ۴ سال یکبار چند هفته بعد از روز انتخابات برای انجام این وظیفه تشکیل جلسه می دهند. رأیی که هر برگزیننده به نامزد حزب دموکرات یا جمهوری خواه می دهد به «رأی الکترال» معروف است. برای هر نامزد انتخاباتی رای الکترال به این ترتیب به دست می آید که اگر آرای مردمی در ایالتی برای مثال به کاندیدای جمهوریخواه باشد برگزیننده های آن ایالت ها هم رأی الکترال خود را به نامزد حزب جمهوری خواه می دهند. البته بعضی از برگزینندگان در انتخابات آمریکا هستند که ممکن است متناسب با رأی مردم رأی ندهند. برای مثال ممکن است در ایالتی رأی مردم به نامزد حزب دموکرات باشد اما یک برگزیننده آن ایالت رأی خودش را به نامزد حزب رقیب بدهد. به این برگزیننده ها «غیروفادار» می گویند.

مجمع گزینندگان مجموعاً ۵۳۸ برگزیننده دارد. تعداد برگزیننده های هر ایالت تقریباً متناسب با اندازه جمعیت آن ایالت است. هر ایالت به همان تعدادی که در کنگره آمریکا (شامل مجلس نمایندگان و مجلس سنا) نماینده دارد در مجمع گزینندگان هم برگزیننده دارد. کنگره آمریکا در حال حاضر شامل ۱۰۰ نماینده مجلس سنا و ۴۳۵ نماینده مجلس نمایندگان آمریکا است.

هر ایالت تعداد مشخصی رأی مجمع گزینندگان که تقریباً متناسب با جمعیت آن ایالت است. کالیفرنیا با ۵۴ رأی مجمع گزینندگان بیشترین تعداد را دارد در حالی که ایالت های کم جمعیتی مانند وایومینگ آلاسکا داکوتای شمالی و شهر واشنگتن دی سی حداقل سه رأی مجمع گزینندگان را دارند. به طور کلی ایالت ها تمام رأی های مجمع گزینندگان خود را به نامزدی می دهند که در رأی گیری رأی دهندگان عادی آن ایالت برنده می شود.

مثلاً اگر یک نامزد ۵۰.۱ درصد آراء تگزاس را به دست آورد تمام ۴۰ رأی مجمع گزینندگان این ایالت به او اختصاص می یابد. حتی اگر نامزدی با اختلاف زیاد پیروز شود تعداد آراء مجمع گزینندگان همان خواهد بود.

چرا سیستم انتخابات امریکا با تمام جهان متفاوت است؟

در زمان تدوین قانون اساسی آمریکا در سال ۱۷۸۷ برگزاری رأی گیری سراسری برای انتخاب رئیس جمهور به دلیل وسعت کشور و نبود روش های ارتباطی مطمئن تقریباً غیرممکن بود. به همین دلیل طراحان قانون اساسی سیستم مجمع گزینندگان را ایجاد کردند. این سیستم در ایالت های جنوبی که برده ها بخش بزرگی از جمعیت را تشکیل می دادند محبوب بود. برده ها حق رأی نداشتند اما بخشی از جمعیت به حساب می آمدند و این امر به ایالت های جنوبی نفوذ زیادی می بخشید.

در قانون اساسی آمریکا هیچ بند یا قانونی وجود ندارد که گزیننده ها را ملزم کند رأی خودشان به نامزدهای ریاست جمهوری را طبق آرای مردمی بدهند. با وجود این برخی از ایالت ها گزیننده های خودشان را ملزم کرده اند در رأی دادن به نامزدهای انتخابات عیناً مطابق با رأی مردم عمل کنند که به آنها «گزیننده های متعهد» گفته می شود. غالباً گزیننده ها در روز انتخاب نهایی (در ماه دسامبر) به نامزدی رای می دهند که اکثریت رای دهندگان ایالتی آنها انتخاب آن نامزد را توقع دارند.

با این حال در برخی از ایالت ها گزیننده ها می توانند می توانند صرف نظر از اینکه رأی مردم در آن ایالت چه بوده به هر نامزدی که ترجیح می دهند رأی بدهند. اگر گزیننده ای بر خلاف رأی مردم رأی بدهد به او «عهدشکن» (یا غیرمتعهد)   می گویند. در انتخابات سال ۲۰۱۶ هفت نفر از اعضای مجمع گزینندگان به این صورت رأی دادند.

اگر هیچ یک از نامزدهای ریاست جمهوری نتواند اکثریت آرای کالج الکترال را کسب کند مجلس نمایندگان آمریکا از بین سه نامزدی که بیشترین رأی را در کالج الکترال کسب کرده اند یکی را به عنوان رئیس جمهوری انتخاب می کند. با این تفاوت که در مجلس نمایندگان نمایندگان هر ایالت آمریکا به صورت یکجا و در قالب یک رأی واحد به یکی از نامزدها رأی می دهند. برای انتخاب معاون رئیس جمهوری نیز در این شرایط سنای آمریکا از بین دو نفری که بیشتری رأی را در کالج الکترال کسب کرده اند یکی را برای این سمت انتخاب می کند.

مزایا و معایب سیستم رای الکترال چیست؟

مزایا:

ایالت های کوچک تر همچنان برای نامزدها مهم باقی می مانند

نامزدها نیازی به سفر به تمام کشور ندارند و می توانند بر ایالت های کلیدی تمرکز کنند

بازشماری آراء آسان تر است چون مقامات می توانند مشکلات را در یک ایالت مشخص پی گیری کنند

معایب:

ممکن است برنده رأی مردمی انتخابات را ببازد

برخی رأی دهندگان احساس کنند رأی آن ها تأثیری ندارد

قدرت بیش از حدی در «ایالت های چرخشی» متمرکز است

۳۱۱۲۱۳