کلاهبرداری در کمین طلافروشی آنلاین؛ زنگ خطر خالی فروشی به صدا درآمد! – خبرگزاری انین | اخبار ایران و جهان

به گزارش خبرنگار انین با توجه به تورم بالایی که سالهاست مهمان اقتصاد ایران شده سرمایه گذاری روی طلا رونق زیادی گرفته است؛ این موضوع البته خوشایند دولت هم بوده چراکه به نقدینگی موجود به جای خرج شدن در بازار ارز و ورود شوک به این بازار به سمت بازار طلا سوق داده شده است.

با افزایش تمایل مردم به خرید طلا به عنوان یک دارایی امن و پایدار برای سرمایه گذاری و البته تشدید عدم پیش بینی پذیر اقتصاد طی ماه های اخیر شاهد تبلیغات اغوا کننده پلتفرم های طلا در اقصی نقاط شهر بوده ایم؛ تبلیغاتی که مردم را ترغیب می کنند تا با هر مقدار پولی که دارند -حتی ۵۰ هزار تومان- طلا بخرند؛ در ادامه نیز وقتی میزان سرمایه تزریق شده به پلتفرم به خرید یک گرم طلا برسد امکان تحویل فیزیکی طلا به فرد وجود دارد.

اگرچه این شیوه فروش به دلیل عدم دریافت کارمزد و خرید با مبالغ کم در ظاهر به نفع خریداران است اما اگر نظارت دقیقی روی فرایند فروش کالا از سوی این پلتفرم ها صورت نگیرد احتمال وقوع جرایمی مشابه آنچه که در کوروش کمپانی سکه ثامن و… رخ داد چندان دور از انتظار نیست.

بر همین اساس هم بود که هفته نخست آذرماه بانک مرکزی با صدور یک بخشنامه تلاش کرد نسبت به خطر شیوع ویروس سایت ها و اپلیکیشن های فروش طلا هشدار دهد و اعلام کند فروش آنلاین طلا بدون ذخیره سازی در بانک مرکزی ممنوع است. در ادامه نیز مرکز تجارت الکترونیک وزارت صمت (مرکز تتا) تاکید کرد که طلای فروخته شده باید موجود و در بانک ذخیره شود.

البته وزارت صمت در تاریخ ۸ مرداد ماه سال جاری از طرح سند باکس خود با عنوان اولین سکوی هوشمند معاملات فلزات گرانبها برای جلوگیری از خالی فروشی فلزات گرانبها در فضای مجازی و اعمال نظارت های ثانویه و بیشتر در این بازار رونمایی کرد اما به نظر می رسد که این سامانه چندان به مذاق بانک مرکزی خوش نیامده که هر چند وقت یک بار اعلام می کند که طلا باید در بانک عامل سپرده باشد.

بنابراین حداقل شرط فعالیت این پلتفرم ها این است که باید طلا در بانک عامل سپرده شود تا ضمانتی برای معاملات آنها باشد.

همچنین فروش آنلاین طلا نیاز به اخذ سه مجوز دارد؛ آنطور که نادر بذرافشان رئیس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا جواهر نقره و سکه تهران به انین اعلام کرد «کسانی که در فضای مجازی در صنوف مختلف قرار است فعالیت اقتصادی و فروش آنلاین داشته باشند بعد از دریافت جواز از اتحادیه مورد نظر و اخذ اینماد باید از اتحادیه کسب و کارهای مجازی نیز جواز فعالیت بگیرند.»

به گفته او «آنطور که از این اتحادیه خبر رسیده انتخابات عقب افتاده و به همین علت نیز اتحادیه مذکور چندان فعالیت کاملی ندارد بنابراین طبق گفته اعضای اتحادیه هیچ گونه نظارتی بر این پلتفرم ها از سوی این اتحادیه وجود ندارد.»

زنگ خطر خالی فروشی

در این بین نکته قابل توجه در خصوص فروش آنلاین طلا احتمال وقوع جرایمی مانند «خالی فروشی» بالا است چراکه پلت فرم های آن لاین به دلیل ماهیت مجازی خود مستعد کلاهبرداری و تقلب هستند.

خالی فروشی نوعی معامله است که در آن فروشنده بدون داشتن دارایی واقعی متعهد به فروش آن می شود خالی فروشی نوعی معامله است که در آن فروشنده بدون داشتن دارایی واقعی متعهد به فروش آن می شود معمولا با این هدف که از کاهش قیمت سود ببرد. این اصطلاح در بازار معاملات طلا به معنای فروش دارایی ای است که فروشنده در حال حاضر مالک آن نیست.

از سویی دیگر بسیاری از این فروشندگان به طور مشخص اعلام نمی کنند که چه زمانی و چگونه طلای خریداری شده به صورت فیزیکی تحویل داده می شود این موضوع به ویژه در مورد طلای آب شده بسیار پررنگ است که می تواند در نهایت تبدیل به یک کلاهبرداری اینترنتی شود.

بر همین اساس نیز با توجه به ماهیت فروش آنلاین احتمال وقوع چنین جرمی دور از انتظار نیست.

احتمال تحویل طلا با عیار پایین

نکته دیگر در خصوص فروش آنلاین طلا این است که در صورت عدم نظارت بر این کسب و کارها بسیاری از این پلت فرم ها ممکن است طلایی تحویل مشتری دهند که عیاری پایین تر از عیار مورد ادعای فروشنده داشته باشد؛ در واقع در این جرم طلاهای خریداری شده دارای عیار پایین تر از آنچه ادعا شده است.

بنابراین با توجه به اینکه در خرید آنلاین طلا امکان بررسی فیزیکی و اطمینان از اصالت آن وجود ندارد خریداران باید صرفاً به ادعاهای فروشنده اعتماد کنند که این امر همانطور که ذکر شد ریسک بالایی به همراه دارد.

لزوم تشدید نظارت بر رشد قارچ گونه اپلیکیشن های فروش طلا

بر این اساس تردید در مورد نحوه نگهداری طلا و پشتوانه فیزیکی آن احتمال کلاهبرداری در برخی پلتفرم ها یا تفاوت قیمت طلا در این پلتفرم ها با نرخ بازار آزاد مهمترین معایب سرمایه گذاری در پلتفرم های آنلاین هستند.

در این ارتباط بذرافشان به خبرنگار انین می گوید: واحدهای فروش آنلاین طلا طبق قوانین باید طلا را به صورت فیزیکی تحویل دهند اما ارقامی که از مردم برای فروش طلا اخذ می شود بسیار پایین تر از آن چیزی است که بتوان در قبال آن طلا به صورت فیزیکی تحویل داد؛ به عنوان نمونه برخی از پلتفرم ها می گویند که مردم می توانند با پرداخت حتی ۵۰ هزار تومان تا ۱۰۰ هزار تومان طلا بخرند! این در حالیست که نرخ طلای آب شده از ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان به بالاست و با این ارقام جزئی اصلاً امکان تحویل فیزیکی نیست. اما همانطور که گفته شد طبق قانون کسب و کارهای مجازی باید طلا به صورت فیزیکی تحویل مشتری شود.

رئیس اتحادیه طلای تهران تصریح می کند: تاکنون جلسات متعددی در رابطه با این موضوع با دادستانی داشتیم. پلیس امنیت اقتصادی فراجا نیز در مصاحبه های متعددی بر کنترل و نظارت بر این حوزه تاکید کرده است. آنطور که سردار رحیمی رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا اعلام کرد بر فروش طلای آب شده به صورت آنلاین توسط این بخش کنترل و نظارت می شود ولی اینکه تا چه حد نظارت می شود اطلاع نداریم.

به گفته او طلافروشان مجازی باید نسبت به فروشی که می کنند تضامینی در بانک ها داشته باشند طلافروشان مجازی باید نسبت به فروشی که می کنند تضامینی در بانک ها داشته باشند اما اینکه تاکنون تا چه حد تضامین و امنیت برای مردم ایجاد شده خبر ندارم.

بذرافشان در خصوص احتمال خالی فروشی در این واحدها نیز می گوید: این مسئله به این بر می گردد که آیا واحدها تضامینی داده اند یا طلا در بانک ها دپو شده است یا خیر؛ بنابراین دادستانی باید کنترل و نظارت را در این بخش بیشتر کند.

همچنین زینب قیصری عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی می گوید: مزایای سرمایه گذاری طلا بر کسی پوشیده نیست اما امنیت این سرمایه گذاری ها نیز حائز اهمیت است. ضروری است بانک مرکزی اطلاع رسانی شفافی در مورد اپلیکیشن های مورد تائیدش انجام دهد.

قیصری تصریح می کند: نسبت به رشد قارچ گونه این اپلیکیشن ها و همچنین سطح بالای تبلیغات آنها در سطح شهر و رسانه ها که می تواند زمینه ای برای افزایش بروز احتمال خالی فروشی فراهم کند هشدار می دهیم و خواستار نظارت فوری بانک مرکزی وزارتخانه های اقتصاد و صمت و دادستانی بر این موضوع هستیم.

درخواست دادستانی از مردم

با توجه به اینکه احتمال وقوع جرایمی مانند کلاهبرداری و خالی فروشی در این شیوه فروش طلا وجود دارد دادستانی نیز با ورود به موضوع پلتفرم های آنلاین طلا از مردم خواسته است با احتیاط بیشتری در این زمینه عمل کنند چراکه در حال حاضر پرونده های متعدد در دادسراها در حال رسیدگی است که نشان دهنده گستردگی تخلفات است.

سردار حسین رحیمی رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا در این رابطه اعلام کرده است که این پلیس با همکاری قوه قضائیه به موضوع فعالیت سایت ها و پلتفرم های آنلاین فروش طلای آب شده ورود کرده است که هدف از این ورود جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی و دفاع از حقوق شهروندان است. پلیس امنیت اقتصادی با همکاری بانک مرکزی اتاق اصناف و سایر سازمان های مرتبط در تلاش است سازوکارهای لازم برای ایجاد امنیت در این حوزه را تعریف و نظارت لازم را بر وبگاه ها و تارنماهای فروش آنلاین طلا اعمال کند.

به گفته او مقرر شده بانک مرکزی با همکاری اتاق اصناف نسبت به طراحی سامانه پایش آنلاین اقدام کند و با تدوین و ابلاغ ضوابط متقن نظارت لازم و بر خط را بر وب گاه ها و تار نماهای فروش بر خط طلا داشته باشند.

سردار رحیمی همچنین با تاکید بر اینکه با افرادی که در بستر این سایت ها بدون مجوزهای لازم فعالیت کنند و همچنین کسانی که اقدام به خالی فروشی و اجاره طلا می کنند و یا به شکل های دیگر نسبت به انجام تعهدات خود به خریداران کوتاهی کنند به جرم اخلال در نظام اقتصادی برخورد قانونی خواهد شد گفته است که با هماهنگی و پیگیری های صورت گرفته میزان یک تن و ۲۰۰ کیلوگرم طلای ۱۸ عیار به ارزش بیش از ۶ همت متعلق به وب گاه های فروش طلای آب شده به منظور جلوگیری هر گونه اقدام مجرمانه در این حوزه به بانک های عامل کشور انتقال شد.

به وعده های رنگارنگ اعتماد نکنید!

به گزارش انین در مجموع اگرچه بازار طلای آنلاین مزایایی مانند ذخیره سازی امن و سهولت مبادله را ارائه می دهد اما همانطور که ذکر شد خطراتی مانند محدودیت های نظارتی و نوسانات بازار نیز وجود دارد.

بر همین مبنا نیز با توجه به تجربیات تلخ گذشته مانند کوروش کمپانی کارشناسان و فعالان بازار طلا تاکید دارند که خریداران ضمن اجتناب از سپرده گذاری در پلتفرم های غیرمجاز به وعده های جذاب اعتماد نکنند و در صورت تمایل به سرمایه گذاری در طلا از روش های مطمئن و قانونی مانند خرید از طلافروشی های معتبر و دارای مجوز یا سرمایه گذاری در صندوق های طلا استفاده کنید.