برنامه پرسروصدای واردات خودرو در دولت سیزدهم فقط 5درصد پیشرفت داشت

روزنامه اعتماد نوشت:مصطفی طاهری، رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در فروردین ماه 1402 اعلام کرده بود در هدف گذاری واردات خودرو قرار بر این بود 200 هزار دستگاه خودرو وارد کشور شود، اما آنچه در واقعیت رخ داد با وعده های مسوولان فاصله زیادی دارد به گونه ای که در سال 1401 تنها 411 دستگاه خودرو به ارزش 13میلیون و 384 هزار دلار وارد کشور شد و در سال 1402 نیز 11 هزار و 236 دستگاه خودرو سواری به ارزش 223 میلیون و 861 هزار دلار از طریق گمرکات کشور ترخیص قطعی شدند و آن گونه که اخیرا گمرک کشور اعلام کرده؛ در دو ماهه ابتدایی سال 1403نیز بیش از 3100 خودروی خارجی به ارزش 69.4 میلیون دلار وارد کشور شده است که در مجموع در طول دو سال و نیم گذشته از 200 هزار دستگاه خودرویی که باید وارد کشور می شد تنها 15 هزار دستگاه خودرو وارد شده است.

چه شرکت هایی خودرو وارد کردند؟

از جمله واردکنندگان مطرحی که از آنها نام برده شده، می توان به معین خودرو ایرانیان با یک هزار و 97 دستگاه خودرو اشاره کرد که همچنان در صدر شرکت های واردکننده ایستاده است و در رتبه های بعدی کرمان موتور با 501 دستگاه و بهمن موتور با254 دستگاه خودرو به ترتیب، در رتبه های دوم و سوم واردات خودرو قرار گرفته اند، پس از این سه شرکت، مکث موتور با 183 دستگاه، رهام تجارت پاک با 130 دستگاه، مجتمع صنعتی آرین پارس موتور با 112 دستگاه، پارس خودرو با 189 دستگاه، شرکت گروه آمیتیس گستر نگاه پیشگام با82 دستگاه، ماموت خودرو با 55 دستگاه، صنایع اتومبیل سازی فردا با49 دستگاه در رتبه های بعدی قرار گرفته اند که جمع واردکنندگان عمده خودرو به کشور به 2 هزار و 652 دستگاه می رسد. ضمن آنکه تعداد خودروهای وارداتی در حوزه های اداری، خدماتی، وزارت بهداشت، هلال احمر، محیط زیست و … نیز به 467 دستگاه رسیده و در مجموع 3119 دستگاه خودرو در دو ماهه ابتدای سال 1403 وارد کشور شده است.

واردکنندگان نمی توانند با خودروسازان اصلی وارد مذاکره شوند

ابراهیم شجاعت، کارشناس حوزه خودرو در خصوص تعداد محدود واردات خودرو از دو سال و نیم گذشته تاکنون به «اعتماد» گفت: در حوزه واردات خودرو چالش های مختلفی وجود دارد که در کنار آنها این نکته را هم نباید فراموش کرد که واردات خودرو پس از 6 سال از سرگرفته شده و پس از این مدت مسلما مشکلاتی هم وجود دارد که برای حل آنها نیاز به زمان بیشتری هم هست.

این کارشناس حوزه خودرو ادامه داد: موضوع مهم دیگری که به عنوان چالشی جدی مطرح می شود مربوط به انتقال ارز است و نکته بعدی اینکه واردکنندگان خودرو به دلیل تحریم ها نمی توانند با خودروسازان اصلی وارد مذاکره شوند و تنها خودروسازان چینی با واردکنندگان ایرانی در ارتباط هستند و همین مساله باعث شده که واردات خودرو به کشور یا از چین انجام شود یا از کشورهای حوزه خلیج فارس مانند دوبی.

او با بیان اینکه محدودیت های ارزی مانع اصلی در واردات خودرو شده است، افزود: به دلیل همین محدودیت هاست که واردکنندگان خودرو قادر نیستند حجم بالایی از خودرو را وارد کشور کنند.

مهم ترین چالش، خدمات پس از فروش است

این کارشناس حوزه خودرو با اشاره به موضوع خدمات پس از فروش ادامه داد: تاکنون چندین مدل خودرو در کشور عرضه شده است، اما حتی برندهای مطرح هم فاقد مشتری هستند و علت آن هم این است که این خودروها از سوی یکسری از واردکنندگانی عرضه شده بود که برای نخستین بار است که وارد این عرصه می شوند این در حالی است که مردم بیشتر به خودروسازان و قطعه سازانی اعتماد می کنند که بیشتر با این قضیه سر و کار دارند و می دانند که این مجموعه ها ممکن است شبکه خدمات پس از فروش برای شان در نظر بگیرند.

او تصریح کرد: حتی واردکننده ای که تویوتا وارد کرده است باز هم در مورد خدمات پس از فروش از سوی مردم با تردید روبه رو می شود، چراکه تنها یکسری از نمایندگی های محدود در تهران برای این مدل خودرو وجود دارد و در بخش خودروهای برقی هم این موضوع شدیدتر است و برای مصرف هم کسی جرات نمی کند این مدل خودرو را تهیه کند و مساله خدمات پس از فروش موضوعی بسیار مهم است که به راحتی هم قابل حل نیست.

دو راه حل برای خدمات پس از فروش خودروهای وارداتی وجود دارد

او خاطرنشان کرد: راه حلی که برای این موضوع وجود دارد، این است که یا این شبکه خدمات پس از فروش باید از طریق سایر شرکت ها ساپورت شود یا شبکه های قدیمی برای خدمات پس از فروش فعال شوند که باز هم این مساله به این سادگی ها نیست و کسی هم به راحتی نمی تواند به عنوان واردکننده جدید وارد این بازی شود.

شجاعت با بیان اینکه مهم تر از همه بحث انتقال ارز است، افزود: این مساله مهم است که دولت به چه شرکت هایی ارز می دهد یا نمی دهد که یک موضوع دیگر است، جز تامین ارز یکسری از خودروهایی هم که آمده اند هنوز فروش نرفته اند و مردم به هر قیمتی هم نمی توانند خودروهای وارداتی را سوار شوند و مشخص نیست که دو سال دیگر باز هم این خودروها قابلیت حرکت داشته باشند یا خیر و آیا خدمات پس از فروش آنها را می توانند تامین کنند یا نه.

تامین قطعات از کشورهای عربی

شجاعت گفت: البته برای برخی خودروهای چینی یا برندهای درجه دو اروپایی مشکل خدمات پس از فروش وجود دارد و تامین قطعات برای آنها کار آسانی نیست البته برخی قطعات خودرو را از کشورهای عربی می توان تامین کرد.

او ادامه داد: البته چالش های دولت در این زمینه بیشتر به تامین ارز برمی گردد و با وجود آنکه یکسری از خودروها را وارد کرده اند و ارز آنها هم تامین شده است اما باز هم مشتری ندارد و تا زمانی که این خودروها به فروش نرسند و ریال آن بازنگردد تکلیف ارز آن هم مشخص نمی شود و این موارد به هم گره خورده است و باید دید در این دوران گذار و تیم جدید دولت و مسوولان ارزی کشور و وزارت صمت چه سیاست هایی را در نظر می گیرند.

واردات خودروی دست دوم امکان پذیر نیست

او با اشاره به استانداردهای خودرو نیز افزود: فرآیندهای استاندارد و به روزرسانی آن باعث طولانی شدن فرآیند واردات خودرو شده است که البته در کنار آن بانک مرکزی هم زیر بار فشار ارزی نمی رفت و حال باید دید که مسوولان ارزی و سایر مسوولان این حوزه در دولت جدید نظرشان در مورد این فرآیند به چه شکل است.

شجاعت در مورد واردات خودروهای دست دوم نیز گفت: همان زمانی که قرار بود آیین نامه واردات خودروی دست دوم ابلاغ شود یک نامه ای از سوی معاون استاندارد حمل و نقل وزارت صمت منتشر شد که استدلال های درستی هم داشت و در آن نامه تاکید شده بود که واردات خودروهای دست دوم در این شرایط امکان پذیر نیست.

استاندارد خودروهای ایرانی بر اساس استانداردهای اروپایی است

این کارشناس خودرو افزود: جز موضوع مربوط به خدمات پس از فروش این خودروها که چند سال هم از عمرشان گذشته است به خدمات پس از فروش بیشتری هم نیاز دارند، ضمن آنکه فرآیند استاندارد و پلاک گذاری آنها هم با مشکل مواجه می شود و نیازمند استانداردهای 85گانه هم هستند و اینکه تست و آزمایش آنها نیازمند مبالغ بسیار بالایی هم می شود.

او با بیان اینکه خودروهای کشورهای عربی استانداردهای حوزه خلیج فارس را دارند، افزود: ریشه و اساس استاندارد خودروهای ایرانی بر اساس استانداردهای اروپایی است و به همین علت شاید این موضوع ساده باشد که برخی آیتم ها را خودروهای حوزه خلیج فارس نداشته باشند، اما تست آنها با مشکل مواجه می شود و لذا آمادگی برای واردات خودروهای دست دوم وجود ندارد.

شجاعت در پاسخ به این پرسش که عمر مفید خودروهای دست دوم چقدر است، افزود: این خودروها معمولا 5 ساله هستند و اگر قرار باشد خودروی دست دوم چینی وارد شود این خودروها معمولا عمر مفیدشان در همین محدوده 5 سال است، اما اگر خودروهای غیرچینی وارد شود ممکن است 10 سال دیگر هم عمر کنند مانند خودروهای ژاپنی که عمر مفید بیشتری هم دارند، اما باز هم بعید است خودروی دست دومی وارد کشور شود و اگر هم وارد شود مربوط به مناطق آزاد خواهد بود.

23302