آینده سالمندان در ابهام

آفتاب نیوز :

آمار ها حاکی از آن است که جمعیت سالمندان ایرانی تا سال 1430 به بیش از 30 درصد کل جمعیت کشور می رسد. یعنی در آن سال ازهرسه نفر ایرانی یک نفرسالمند است. براین اساس، درسال1430، درصدجمعیت سالمند در ایران از میانگین جهان و آسیا بیشترخواهد بود.

ازطرفی بر اساس گزارش سازمان جهانی سلامت، بین سال های 2015تا2050 نسبت جمعیت سالمندان جهان تقریبا دو برابر شده و از 12 درصد به 22 درصد افزایش خواهد یافت. این در حالی است که سرعت تغییرات جمعیتی در کشور های کم درآمد و متوسط بیشتر است و پیش بینی ها نشان می دهد در سال 2050 حدود80درصد افراد سالمند جهان، در این کشور ها زندگی می کنند؛ موضوعی که نظام مراقبت از سالمندان را در سال های آتی با چالش های اساسی همچون افزایش جمعیت و افزایش بار ناشی از بیماری های مزمن نیز مواجه می کند.

مدیریت و سیاستگذاری جمعیت از یک سو و داشتن نگاهی آینده نگر برای شناخت نیاز ها و مراقبت های لازم برای دوره سالمندی از سوی دیگر، قطعا سالمندی جمعیت را با چالشی جدی مواجه می کند. افرادی که قرار است در آینده به اوج سالخوردگی خود برسند و کمبود زیرساخت ها برای مراقبت از آنان، تهدیدی جدی برای نظام سلامت کشور است. به هر حال باید برای حرکت به سوی تحقق جامعه ای جوان و پویا و همچنین برای داشتن سالمندانی سالم، نیاز های سلامتی و رفاهی این افراد برنامه ریزی شده و اقدامات لازم در نظر گرفته شود.

نبود بیمه مراقبتی بلندمدت برای سالمندان

سالمندی جمعیت، کشور را با چالش هایی مواجه خواهد کرد که یکی از مهم ترین آن، افزایش هزینه های مراقبت های بهداشتی و درمانی است. دکتر محسن سلمان نژاد، متخصص طب سالمندان با اشاره به عدم پشتیبانی مالی از این افراد می گوید: «شاید بیشترین نوع مراقبت، برای سالمندان بالای 80 سال است. تعداد این سالمندان در کشور به 6000 نفر می رسد. این موضوع باعث شده مسایل مراقبتی این قشر از افراد جامعه مورد توجه قرار گیرد. متاسفانه هیچ گونه بیمه مراقبتی طولانی مدت در این خصوص در کشور راه اندازی نشده است.» موضوع سالمندی با بحث بیمه عجین است و این افراد نیازمند حمایت بیمه های مختلف پایه و تکمیلی هستند. نداشتن پوشش بیمه ای خدمات منزل برای سالخوردگان در این موضوع هم یکی دیگر از چالش های پیش روی آنان است.

کمبود نیروی متخصص برای سالخوردگان

کمبود یا توزیع نامناسب نیروی انسانی متخصص در حوزه سالمندی نیز ازدیگر چالش های مراقبت از آنان است. دکتر سلمان نژاد هم معتقد است که در کشور نیروی انسانی کاملی برای سالمندان وجود ندارد. وی همچنین ادامه می دهد: «در ایران، موسسات آموزشی خاصی هم که افراد علاقه مند بتوانند از این طریق آموزش های مراقبت از سالمندی را بیاموزند وجود ندارد.»

البته این متخصص سالمندی بر این باور است که در کنار همه این معضلات، مراکزی هم که باید برای این افراد موضوعات مراقبتی و توانبخشی را انجام دهند نیز به درستی در کشور وجود ندارد. او توضیح می دهد: «ما چیزی تحت عنوان خانه سالمندان داریم که همه نوع سالمند در آنجا حضور دارند. متاسفانه در این مراکز نیرو های متخصص کاملی هم نیست. پزشک آموزش دیده در این حوزه وجود ندارد. به هر حال این مراکز باید جدا شوند و سالمندان متناسب با نوع بیماری و مشکل شان، به صورت مجزا نگهداری و مراقبت شوند.» البته بسیاری از سالمندان از حضور در خانه سالمندان هم واهمه دارند و دوست دارند که یکی از اعضای خانواده از آنان نگهداری کند. همان طور که سلمان نژاد می گوید: «افراد خانواده به عنوان مراقبان غیررسمی، نقش بسیار مهمی در مراقبت از سالمندان دارند چرا که پیشگیری هایی که توسط خانواده صورت می پذیرد، منجر به افزایش کیفیت افراد مسن می شود.»

تغییرات دموگرافی در دهه های آتی!

نوع برخورد خانواده با سالمندان در بحث مراقبت از آنان موضوع مهمی محسوب می شود چرا که مهم ترین معضل این گروه از جامعه احساس تنهایی است. سلمان نژاد نیز ضمن بیان نقش مهم آموزش به خانواده ها برای مراقبت از سالخورده ها عنوان می کند: «این که مراقبت از سالمند چه فرمولی دارد را می توان با کار های بسیار ساده ای و از طریق رادیو و تلویزیون به خانواده ها آموزش داد. متاسفانه این موضوع هم در کشور خیلی مرتب انجام نمی شود.»

او عدم بینش مناسب در خصوص تغییرات دموگرافی یا جمعیت شناسی کشور و نیاز های موجود در دهه های آینده را نیز یکی دیگر از مهم ترین چالش های مراقبت از سالمندان می داند و از سوی دیگر می گوید: «کفایت مستمری، چالش مهم دیگری برای سالخوردگان است. سالمند های زیادی از سازمان های مختلفی، بازنشسته دولت هستند که اکثر آنان در فقر مطلق به سر می برند و از عهده هزینه های زندگی شان برنمی آیند.» متاسفانه بسیاری از سالمندان با توجه به شرایط کنونی، توانایی پرداخت هزینه های ابتدایی زندگی شان را ندارند و گویا بزرگ ترین چالش هم همین موضوع است. به هر حال باید پذیرفت که سالخوردگی در ایران سریع، چشمگیر و حتمی خواهد بود. علاوه بر گسترش امکانات مراقبتی در حوزه بهداشت و سلامت، باید سیستم حمایت دولتی از سالمندان درکشور نیز افزایش یابد.