بهبود ضریب جینی، کنترل مصرف و مقابله با قاچاق با اجرای بنزین به نفر

به گزارش انین دولت­ ها معمولاً برای حمایت از مردم به ارائه یارانه می­ پردازند. اغلب یارانه با هدف کمک به اقشار ضعیف اعطا می­شود. شواهد نشان می­ دهد که در کشور ما در حوزه بنزین این اصل نقض شده است. به طوری که اغنیا بیشترین بهره را از یارانه بنزین می­ برند و اقشار ضعیف از این امر محروم هستند.

در حال حاضر سهمیه بنزین به خودرو اختصاص پیدا می­کند. بنابراین هر چقدر افراد تمکن مالی بیشتری داشته باشند و از خودروی بیشتری بهره ببرند سهمیه بنزین یارانه ­ای بیشتری هم خواهند داشت. در این چارچوب اقشار ضعیف عشایر روستاییان و در کل کسانی که از خودرو استفاده نمیکنند از یارانه بنزین هم بی بهره هستند.

مرکز پژوهش­ های مجلس طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر را مطرح کرده است. این طرح سالیان طولانی است ارائه شده اما اجرایی نشده است. به زعم بسیاری اختصاص دادن سهمیه بنزین به کد ملی پیوست عدالت اجتماعی دارد و به نفع اقشار ضعیف جامعه است. به زعم آنان دولت باید به سمت اجرای این طرح برود و زمینه را برای توزیع عادلانه یارانه بنزین مهیا کند.

کارشناسان بر این عقیده ­اند که طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر علاوه بر این که به لحاظ عدالت اجتماعی برایمان مزیت دارد از نظر کنترل مصرف و مقابله با قاچاق بنزین نیز به نفع کشور است.

در طرح مورد بحث قرار است بازار ثانوی ه­ای برای خرید و فروش بنزین در نظر گرفته شود که به کشف واقعی قیمت کمک می­کند. در ادامه نظرات مصطفی پوردهقان نماینده اردکان در مجلس را در خصوص مزیت­های طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر و لزوم اجرای آن می­خوانید.

شیوه فعلی توزیع یارانه بنزین عادلانه نیست

پوردهقان با اشاره به این موضوع که وضعیت فعلی توزیع یارانه­ ها در حوزه انرژی و به ویژه در بخش بنزین به عدالت نزدیک نیست تصریح کرد: هر طرحی که بتواند روند فعلی توزیع یارانه سوخت در کشور را تصحیح کند و پیوست عدالت اجتماعی داشته باشد به نفع کشور است. مرکز پژوهش ­های مجلس مطابق نظرات کارشناسی طی سالیان گذشته طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر را مطرح کرده است که اجرای آن می­تواند کمک­ کننده باشد.

وی ادامه داد: بر اساس طرح مذکور به جای این که یارانه سوخت را در ابتدای زنجیره داشته باشیم به هر فرد میزان مشخصی از سهمیه بنزین یارانه­ ای اختصاص پیدا می­کند. در کنار این سازوکار بازار ثانویه ­ای ایجاد می­شود و کسانی که اضافه مصرف بنزین دارند از این بازار بنزین موردنیازشان را  میخرند. کسانی که بنزین اضافه دارند آن را در همین چارچوب عرضه می­کنند.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: کسانی که در مصرف بنزین خود صرفه­ جویی می­کنند یا به طور کلی خودرو ندارند و بنزین مصرف نمی­ کنند می­ توانند سهمیه بنزین یارانه­ ای خود را به فروش برسانند. مسائل فنی همچون ایجاد بازار ثانویه برای خرید و فروش بنزین باید به دقت پیش­بینی و چارچوب طرح با جزئیات مشخص شود.

پوردهقان گفت: طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر به طوری که توزیع یارانه سوخت را عادلانه­ سازی کند بسیار مفید است و بنده هم موافق این طرح هستم. طرح مذکور به نفع اقشار ضعیف است که از بنزین استفاده نمی­ کنند.

بنزین به نفر چگونه مصرف بنزین را کنترل می کند؟

وی ادامه داد: از نگاه اقتصاد خرد اگر به طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر نگاه کنیم این طور است که وقتی سهمیه مشخصی از بنزین به هر فرد اختصاص پیدا کند افراد خودشان مصرف را مدیریت می­کنند. این امر در نهایت به کنترل مصرف بنزین در کشور منجر می­شود که از اهمیت زیادی برخوردار است.  

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: باید طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر به مجلس بیاید و در کمیسیون­ های تخصصی و صحن مورد بررسی دقیق و موشکافانه قرار بگیرد. به طور کلی ساده ­ترین راهکاری که می­توان با استفاده از آن به تصحیح روند فعلی توزیع یارانه سوخت پرداخت همین روش اختصاص سهمیه بنزین به کد ملی است.

تاثیر بنزین به نفر بر مسئله قاچاق

پوردهقان گفت: اختصاص سهمیه بنزین به نفر به جای خودرو از جهات مختلف برای کشور مزیت دارد. یکی از مزیت­ هایش این است که زمینه قاچاق بنزین را از بین می­برد. وقتی افراد در ماه تنها میزان مشخصی بنزین یارانه­ ای داشته باشند زمینه برای قاچاق از بین می­رود.

به گفته این نماینده مجلس اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر می ­تواند به افزایش درآمد خانوارهای ضعیف و اعمال هزینه بیشتر به خانوارهای متمکن منجر خواهد شد که به بهبود ضریب جینی کمک خواهد کرد. در کنار بهبود ضریب جینی و درآمد خانوار مسئله بنزین به نفر کمک بزرگی به حل معضل قاچاق سوخت و کنترل مصرف غیربهینه خودروها خواهد کرد که خروجی آن کاهش ناترازی بنزین است.

پوردهقان گفت: میزان سهمیه بنزین یارانه ­ای که هر ماه برای افراد در نظر گرفته می ­شود باید با در نظر گرفتن فاکتورهای دقیق مشخص شود. به گونه­ ای که کفاف مصرف افراد را بدهد. از نظر بنده در نظر گرفتن ۳۰ لیتر بنزین به ازای هر نفر در ماه بسیار کم است و حداقل عددی قریب به ۵۰ لیتر در ماه باید در نظر گرفته شود. به ویژه در کلان­شهرهایی مانند تهران در نظر گرفتن ۳۰ لیتر سهمیه بنزین یارانه ­ای در ماه برای هر فرد تناسبی با میزان واقعی مصرف نخواهد داشت.

پایان خبر انین