افترا زدن یعنی چه؟

افترا زدن یعنی اینکه یک نفر، جرمی رو الکی و بدون مدرک به شخص دیگه ای نسبت بده و نتونه حرفش رو ثابت کنه. این کار نه تنها می تونه آبروی یه آدم رو بریزه، بلکه کلی دردسر قانونی و مجازات هم برای اون کسی که افترا زده، داره.

تا حالا شده کسی یه تهمت ناروا بهتون بزنه؟ یا شاید هم خودتون ناخواسته یه حرفی زدید که می تونه برای یکی دیگه دردسر بشه؟ مسئله آبرو و حیثیت آدما خیلی مهمه و از زمان های قدیم تو همه جوامع و حتی تو دین ما، روش خیلی تأکید شده. این روزا با گسترش شبکه های اجتماعی و دنیای مجازی، تهمت و افترا راحت تر و سریع تر پخش میشه و می تونه زندگی یه آدم رو زیر و رو کنه. اما خب، قانون هم برای این جور مواقع ساکت نمونده و مکانیزم های خودش رو برای دفاع از آبرو و حیثیت افراد داره. بیایید با هم ببینیم افترا زدن یعنی چه، چه شکلی داره و اگه خدای نکرده باهاش روبه رو شدیم، چطور باید برخورد کنیم. این مقاله قراره یه راهنمای کامل و خودمونی باشه تا حسابی با ریز و درشت جرم افترا آشنا بشید.

مفهوم افترا: از حرف تا قانون!

راستش رو بخواید، خیلی وقتا کلمه های افترا و تهمت رو تو حرفای روزمره جابه جا استفاده می کنیم. ولی خب، تو دنیای قانون این دوتا یه فرقی با هم دارن که دونستنش بد نیست. بیایید اول از ریشه کلمه شروع کنیم، بعد برسیم به چیزی که قانون میگه.

افترا تو لغت و حرفای خودمونی

وقتی تو لغت نامه دنبال معنی افترا می گردیم، به کلماتی مثل دروغ بستن، بهتان یا تهمت می رسیم. خلاصه یعنی یه حرف دروغ و ناحق رو به کسی نسبت دادن. تو زبان عامیانه، تهمت زدن یعنی همین کار؛ یعنی بدون مدرک و دلیل، یه حرف بد یا یه کار خلاف رو به کسی نسبت بدی. اما تو قانون، افترا یه تعریف مشخص تر و دقیق تر داره که مهمه بدونیم.

تعریف حقوقی افترا؛ یه جور جرم سنگین

از نظر حقوقی، افترا یعنی شما صراحتاً یه کاری رو به کسی نسبت بدی که اون کار خودش جرم باشه و بعدش هم نتونی ثابت کنی که اون آدم واقعاً اون جرم رو انجام داده. نکته مهم اینجاست که چیزی که نسبت میدی حتماً باید تو قانون جرم باشه، نه صرفاً یه کار غیر اخلاقی یا یه تخلف ساده اداری. مثلاً اگه به یکی بگی دزد، این یه جرمه و اگه نتونی دزد بودنش رو ثابت کنی، مرتکب افترا شدی. اما اگه به یکی بگی تنبل یا بدقول، این ها هرچند صفتای خوبی نیستن، ولی چون تو قانون جرم محسوب نمیشن، افترا نیستن.

یه چیز دیگه اینکه، قربانی افترا باید یه شخص معین و حقیقی باشه. یعنی نمیشه به یه گروه ناشناس یا یه سازمان نامعلوم افترا زد. باید مشخص باشه که دقیقاً به کی تهمت زدی. اینا همش جزئیات مهمیه که تو دادگاه ها بهش توجه میشه.

تفاوت افترا با بقیه جرم های مشابه: شبیه هم، ولی فرق دارن!

حالا که افترا رو شناختیم، شاید براتون سوال پیش بیاد که پس توهین چیه؟ یا نشر اکاذیب و قذف چه فرقی با افترا دارن؟ این ها جرم هایی هستن که خیلی به هم شبیهن ولی تو قانون جزئیاتشون با هم فرق می کنه. دونستن این فرق ها خیلی می تونه تو تشخیص و پیگیری درست بهمون کمک کنه.

افترا و توهین: مرز باریک بین آبرو و شخصیت

فرق افترا و توهین شاید تو نگاه اول سخت باشه، ولی واقعاً مهمن:

• افترا: اینجا شما یه جرم (مثلاً سرقت، کلاهبرداری، قتل) رو به یه نفر نسبت میدی به همراه ناتوانی در اثبات اون. یعنی پای یه عمل مجرمانه در میونه.
• توهین: تو توهین، شما به کسی صفت بد یا حرف زشت نسبت میدی (مثلاً احمق، بی شعور، نادان). این کار ممکنه کلامی، نوشتاری یا حتی با یه حرکت باشه. تو توهین لازم نیست چیزی که نسبت میدی تو قانون جرم باشه و نیازی هم نیست بتونی ثابتش کنی. حتی اگه واقعاً طرف احمق باشه، توهین بهش باز هم جرمه!

خلاصه اینکه، افترا به عمل مجرمانه طرف کار داره و توهین به شخصیت و صفات طرف. مجازات هاشون هم با هم فرق می کنه.

افترا و نشر اکاذیب: دروغ پردازی با اهداف مختلف

نشر اکاذیب هم یه جور دروغ پردازیه، ولی باز با افترا فرق داره:

• افترا: تو افترا، شما یه جرم رو به یه شخص مشخص نسبت میدی و نتونی ثابتش کنی.
• نشر اکاذیب: تو نشر اکاذیب، شما ممکنه یه خبر دروغ (که لزوماً جرم نیست) رو پخش کنی. این خبر دروغ می تونه درباره یه شخص خاص نباشه و مثلاً درباره یه نهاد، یه گروه از مردم یا حتی وضعیت اقتصادی جامعه باشه. هدف اصلی نشر اکاذیب معمولاً تشویش اذهان عمومی یا ایجاد ضرر به منافع عمومی و خصوصی است.

فرض کنید یکی دروغ بگه که فلان بانک ورشکست شده. این میشه نشر اکاذیب. اما اگه بگه مدیر فلان بانک اختلاس کرده و نتونه ثابت کنه، این میشه افترا.

افترا و قذف: خط قرمزهای شرعی و قانونی

قذف یه جور افتراست، اما افتراهای خیلی خاص و سنگین:

• افترا: نسبت دادن هر نوع جرمی.
• قذف: قذف فقط به نسبت دادن جرایم جنسی خاص و خیلی سنگین مثل زنا یا لواط محدود میشه. این جرم تو دین اسلام مجازات حد داره که یه مجازات ثابت و شرعیه و شرایط اثباتش هم خیلی سخته. یعنی اگه کسی به شما بگه دزد، افتراست. ولی اگه خدای نکرده بگه زناکار، قذفه.

در واقع، قذف حساسیت و مجازات به مراتب بیشتری نسبت به افترا داره.

ویژگی	افترا	توهین	نشر اکاذیب	قذف
نوع انتساب	نسبت دادن عمل مجرمانه	نسبت دادن صفت ناپسند یا عمل غیرقانونی	انتشار اخبار کذب (نه الزاماً جرم)	نسبت دادن جرایم جنسی خاص (زنا، لواط)
لزوم اثبات صحت	نسبت دهنده نتواند صحت را ثابت کند	اثبات صحت، رافع مسئولیت نیست	موضوع خلاف واقع باشد	اثبات صحت (با شرایط خاص شرعی)، رافع مسئولیت است
قربانی	شخص حقیقی معین	شخص حقیقی معین	عموم مردم، اشخاص معین یا غیرمعین، نهادها	شخص حقیقی معین
مجازات	تعزیری (حبس، شلاق، جزای نقدی)	تعزیری (حبس، شلاق، جزای نقدی)	تعزیری (حبس، جزای نقدی)	حد شرعی (۸۰ ضربه شلاق)

انواع جرم افترا تو قانون ایران: لفظی یا با صحنه سازی!

تو قانون ما، افترا به دو شکل کلی میتونه اتفاق بیفته: یکی با حرف و کلمه، یکی هم با یه سری کار و صحنه سازی. هر کدوم از این ها تعریف و شرایط خاص خودشون رو دارن که ماده های قانونی جداگانه ای هم براشون در نظر گرفته شده.

افترا قولی (شفاهی یا کتبی)؛ حرفی که جرمه!

این نوع افترا همون چیزیه که معمولاً تو ذهن همه میاد. یعنی چی؟ یعنی شما یه جرم رو از طریق گفتار، نوشتار یا هر وسیله ارتباطی دیگه ای، صریحاً به یه نفر نسبت بدی. فرقی نمی کنه این کار رو تو یه جمع دوستانه انجام بدی، یا تو یه روزنامه بنویسی، یا تو یه پست اینستاگرامی منتشر کنی. حتی یه پیامک یا یه استوری تو تلگرام و واتساپ هم میتونه افترا قولی باشه، اگه حرفی که زدی جرم محسوب بشه و نتونی ثابتش کنی.

ماده 697 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) دقیقاً به همین موضوع میپردازه و میگه:

هر كس به وسيله اوراق چاپي يا خطي يا به وسيله درج در روزنامه و جراید يا نطق در مجامع يا به هر وسيله ديگر به كسي امري را صريحا نسبت دهد يا آنها را منتشر کند كه مطابق قانون آن امر جرم محسوب مي شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت کند، جز در مواردي كه موجب حد است، به يك ماه تا يك سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق يا يكي از آنها حسب مورد محكوم خواهد شد.

پس اگه به کسی بگی کلاهبردار یا سارق و نتونی اینو تو دادگاه ثابت کنی، مرتکب افترا قولی شدی. این نوع افترا خیلی رایجه و زیاد می بینیم که آدم ها تو عصبانیت یا برای تخریب هم، به راحتی بهش متوسل میشن.

افترا عملی (صحنه سازی مجرمانه)؛ پا گذاشتن یه تله!

این نوع افترا شاید کمتر به گوشتون خورده باشه، ولی به مراتب خطرناک تر و با مجازات سنگین تری همراهه. افترا عملی یعنی شما با یه صحنه سازی یا یه کار فیزیکی، کاری کنی که یکی دیگه به یه جرم متهم بشه. مثلاً اینکه عالمانه و عامدانه، آلات و ادوات جرم یا چیزهایی که ممکنه باعث اتهام بشه رو، بدون اطلاع اون شخص، توی خونه، محل کار، جیب یا وسایلش بذاری.

ماده 699 قانون مجازات اسلامی هم به این نوع افترا اشاره می کنه:

هركس عالما عامدا به قصد متهم کردن ديگري آلات و ادوات جرم يا اشيايي را كه يافت شدن آن در تصرف يك نفر موجب اتهام او مي شود، بدون اطلاع آن شخص در منزل يا محل كسب يا جيب يا اشيايي كه متعلق به او است، بگذارد يا مخفي كند يا به نحوي متعلق به او قلمداد کند و در اثر اين عمل شخص مزبور تعقيب شود، پس از صدور قرار منع تعقيب يا اعلام برائت قطعي آن شخص، مرتكب به حبس از ۶ ماه تا سه سال يا تا ۷۴ ضربه شلاق محكوم مي شود.

تصور کنید یه نفر برای اینکه دوستش رو به دردسر بندازه، یه پاکت مواد مخدر رو یواشکی تو ماشینش میذاره و بعدش به پلیس خبر میده. اگه دوستش به خاطر این کار دستگیر بشه و بعداً بی گناهیش ثابت بشه، اون کسی که مواد رو گذاشته، مرتکب افترا عملی شده. این نوع افترا واقعاً شیطنت آمیزه و می تونه زندگی یه آدم رو نابود کنه.

ارکان و شرایط تحقق جرم افترا: تا این ها نباشه، افترا نیست!

برای اینکه یه کار به عنوان جرم افترا شناخته بشه، باید یه سری شرایط و ارکان خاصی وجود داشته باشه. اگه یکی از این ارکان نباشه، دیگه نمیشه اسم اون کار رو افترا گذاشت. این ارکان رو بهشون عناصر تشکیل دهنده جرم هم میگن که شامل عنصر قانونی، مادی و روانی میشه.

عنصر قانونی: حرف قانون!

یعنی اینکه اون کاری که انجام شده، حتماً باید تو یه قانون، به عنوان جرم شناخته شده باشه. تو مورد افترا، مواد 697 و 699 قانون مجازات اسلامی دقیقاً به همین موضوع می پردازن و میگن افترا جرمه و مجازات داره. بدون این ماده ها، نمیشه کسی رو به جرم افترا مجازات کرد.

عنصر مادی: کار فیزیکی که انجام میشه!

عنصر مادی یعنی اون رفتار فیزیکی که از فرد سر میزنه. این عنصر خودش چندتا بخش داره:

1. رفتار فیزیکی مرتکب:
   • تو افترا قولی: باید یه نسبت دادن صریح جرمی اتفاق افتاده باشه. مثلاً بگی فلانی دزدید.
   • تو افترا عملی: گذاشتن، مخفی کردن یا قلمداد نمودن آلات و ادوات جرم باید انجام بشه. یعنی یه کار مثبت و قابل مشاهده.
2. موضوع جرم:
   • تو افترا قولی: چیزی که نسبت میدی باید طبق قوانین موجود جرم باشه. اگه یه کاری قبلاً جرم بوده و الان جرم زدایی شده، یا صرفاً یه کار غیر اخلاقیه، افترا محسوب نمیشه.
   • تو افترا عملی: چیزهایی که میذاری باید اتهام آور باشن و بتونن باعث بشن یه نفر به جرم خاصی متهم بشه.
3. قربانی جرم: حتماً باید یه شخص حقیقی و معین باشه. یعنی نمیشه به یه شرکت یا یه اداره افترا زد (البته تو بعضی شرایط خاص و با تفسیرهای حقوقی میشه).
4. نتیجه حاصله (فقط برای افترا عملی): این خیلی مهمه! تو افترا عملی، تازه وقتی جرم کامل میشه که اون کسی که بهش افترا زده شده، به خاطر اون کار تحت پیگرد قرار بگیره و بعداً قرار منع تعقیب یا رأی برائت قطعی بگیره. یعنی تا بی گناهی اش ثابت نشه، نمیشه کسی که صحنه سازی کرده رو به جرم افترا عملی محاکمه کرد. این یعنی افترا عملی یه جرم مقید به نتیجه است.
5. عدم اطلاع قربانی (فقط برای افترا عملی): اون کسی که اشیا رو براش میذارن، نباید از این کار خبر داشته باشه. اگه خودش میدونسته، دیگه افترا عملی نیست.
6. ناتوانی مرتکب از اثبات ادعا (فقط برای افترا قولی): این هم یه شرط اساسی افترا قولی هست. اگه کسی که تهمت زده، بتونه تو دادگاه ثابت کنه که حرفش درست بوده و اون جرم واقعاً اتفاق افتاده، دیگه مرتکب افترا نشده.

عنصر روانی (سوء نیت): قصد و نیت پشت کار!

عنصر روانی یعنی قصد و نیت کسی که جرم رو انجام داده. تو افترا، این عنصر خیلی مهمه و دو بخش داره:

1. سوء نیت عام (قصد انجام عمل): یعنی کسی که افترا زده، باید با آگاهی و اراده خودش این کار رو کرده باشه. اگه مثلاً تحت تأثیر جنون، مواد مخدر یا اجبار این کار رو کرده باشه، سوء نیت عام نداره و افترا محسوب نمیشه.
2. سوء نیت خاص (قصد متهم کردن و آسیب رساندن): این مهم ترین بخششه! یعنی طرف باید دقیقاً قصد متهم نمودن دیگری رو داشته باشه و بدونه که حرفش دروغه یا اشیایی که میذاره اتهام آوره. اگه مثلاً یه نفر به اشتباه فكر كنه کسی جرمی رو انجام داده و بعداً مشخص بشه اشتباه کرده، شاید سوء نیت خاص نداشته باشه. باید ثابت بشه که با نیت بد و از روی آگاهی به دروغ بودن حرفش، این کار رو کرده.

مجازات جرم افترا در قوانین ایران و آخرین تغییرات

حالا که با افترا و انواع و ارکانش آشنا شدیم، بیایید ببینیم قانون برای کسانی که مرتکب این جرم میشن، چه مجازاتی در نظر گرفته و چه تغییراتی اخیراً تو این مجازات ها ایجاد شده.

مجازات افترا قولی (ماده 697)

برای کسی که افترا قولی میزنه، قانون مجازات اسلامی حبس و/یا شلاق رو پیش بینی کرده. این یعنی قاضی می تونه بهش از یک ماه تا یک سال حبس و/یا تا 74 ضربه شلاق بده. البته، قاضی بر اساس شرایط پرونده و شخصیت متهم، میتونه یکی از این مجازات ها رو هم انتخاب کنه.

مجازات افترا عملی (ماده 699)

افترا عملی همون طور که گفتیم یه مقدار سنگین تره. برای این نوع افترا، قانون مجازات بیشتری گذاشته: شش ماه تا سه سال حبس و/یا تا 74 ضربه شلاق. همون طور که می بینید، مجازات حبس برای افترا عملی بیشتره چون عمل ارتکابی خطرناک تر و با نیت شیطنت آمیزتری همراهه.

تأثیر قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (مصوب 1399)؛ یه تغییر مهم!

سال 1399 یه قانون مهم تصویب شد به اسم قانون کاهش مجازات حبس تعزیری که تأثیر زیادی رو جرم افترا گذاشت. دوتا تغییر اساسی اتفاق افتاد:

1. جرم قابل گذشت شد: قبلاً افترا یه جرم غیرقابل گذشت بود، یعنی حتی اگه شاکی هم رضایت می داد، باز پرونده باید روند قانونی خودش رو طی می کرد. ولی با این قانون، افترا تبدیل به جرم قابل گذشت شد. این یعنی اگه اون کسی که بهش افترا زده شده (شاکی)، رضایت بده، پرونده مختومه میشه و دیگه نیازی به ادامه رسیدگی نیست. این خبر خوبیه برای کسانی که میخوان با صلح و سازش مشکلشون رو حل کنن.
2. امکان کاهش مجازات: این قانون به قاضی اجازه میده که مجازات حبس افترا رو کمتر کنه و حتی به جای حبس، مجازات های دیگه ای مثل جزای نقدی یا سایر مجازات های جایگزین رو در نظر بگیره. این یعنی دیگه لازم نیست حتماً پای حبس در میون باشه و انعطاف پذیری بیشتری تو صدور حکم وجود داره.

این تغییرات برای هم شاکی و هم متهم خیلی مهمه. شاکی حالا قدرت بیشتری تو سرنوشت پرونده داره و متهم هم میتونه امید بیشتری به کاهش مجازات یا حتی مختومه شدن پرونده با رضایت شاکی داشته باشه.

راهنمای عملی: اگه افترا بهتون خورد یا متهم شدید، چه کار کنید؟

خب، حالا فرض کنیم خدای نکرده تو موقعیتی قرار گرفتید که یا بهتون افترا زده شده، یا به افترا متهم شدید. تو این جور مواقع، اینکه بدونید چطور باید برخورد کنید، خیلی مهمه و میتونه جلوی کلی دردسر و پشیمونی رو بگیره.

اگه قربانی افترا هستید، چه کنید؟

اگه کسی به شما افترا زده، اولین و مهمترین قدم اینه که آرامشتون رو حفظ کنید و هیجانی عمل نکنید. بعدش این مراحل رو دنبال کنید:

1. مدارک رو جمع کنید: هرچیزی که میتونه حرف شما رو ثابت کنه، جمع کنید. پیامک ها، ایمیل ها، اسکرین شات از شبکه های اجتماعی، فیلم، فایل صوتی، شهادت شهود (اگه کسی شاهد بوده)، یا هر سند و مدرک دیگه ای که نشون بده به شما افترا زده شده. یادتون باشه، هرچی مدارکتون قوی تر باشه، کارتون راحت تره.
2. شکوائیه بنویسید: باید یه شکوائیه دقیق و کامل تنظیم کنید. تو این شکوائیه باید مشخصات خودتون، مشخصات کسی که افترا زده، زمان و مکان وقوع افترا و دقیقاً چی بهتون نسبت داده شده، رو بنویسید.
3. به دادسرای صالح مراجعه کنید: شکوائیه رو باید ببرید دادسرای محل وقوع جرم یا دادسرای محل اقامت متهم و اونجا ثبتش کنید.
4. مراحل قانونی رو دنبال کنید: بعد از ثبت شکوائیه، پرونده تو دادسرا مراحل تحقیقات مقدماتی رو طی میکنه. بازپرس یا دادیار تحقیقات لازم رو انجام میدن و اگه مدارک کافی برای اثبات جرم باشه، قرار جلب به دادرسی صادر میشه و پرونده میره دادگاه. اگه نه، قرار منع تعقیب صادر میشه. تو دادگاه هم، قاضی بعد از شنیدن دفاعیات طرفین و بررسی مدارک، حکم میده.
5. امکان درخواست اعاده حیثیت: اگه بهتون افترا زده شده و آبروتون رفته، بعد از اینکه بی گناهیتون ثابت شد و مفتری محکوم شد، میتونید درخواست اعاده حیثیت کنید تا جبران خسارت های معنوی و مادی که بهتون وارد شده، بشه.

اگه به افترا متهم شده اید، چه کنید؟

اگه پای شما به عنوان متهم به افترا به دادگاه کشیده شده، باز هم مهمترین چیز حفظ آرامشه. عجله نکنید و این نکات رو در نظر داشته باشید:

1. حفظ آرامش و خودداری از واکنش های نسنجیده: هر حرف یا عملی از طرف شما میتونه تو دادگاه علیه شما استفاده بشه. پس مراقب باشید.
2. جمع آوری مدارک و شواهد: اگه میتونید ثابت کنید که حرفتون درست بوده (تو افترا قولی) یا اینکه قصد متهم کردن کسی رو نداشتید (تو افترا عملی یا قولی)، مدارک لازم رو جمع کنید. مثلاً اگه ادعا کردید کسی دزدیده، مدارکی که ثابت میکنه اون آدم واقعاً دزدیده رو باید ارائه بدید.
3. حضور فعال در مراحل دادرسی: حتماً تو تمام مراحل دادرسی، چه تو دادسرا و چه تو دادگاه، حضور داشته باشید و دفاعیات خودتون رو به طور کامل و مستدل ارائه بدید.
4. اهمیت مشاوره حقوقی فوری: این مهمترین کاره. پرونده های افترا پیچیدگی های خاص خودشون رو دارن و بهتره از همون اول با یه وکیل متخصص مشورت کنید.

نقش حیاتی وکیل متخصص در پرونده های افترا: یه دستیار حرفه ای!

پرونده های حقوقی، مخصوصاً پرونده های کیفری مثل افترا، خیلی پیچیده هستن و جزئیات زیادی دارن. اگه از این مسائل سر رشته ندارید، حتماً از یه وکیل متخصص کمک بگیرید. وکیل میتونه تو این موارد حسابی بهتون کمک کنه:

• مشاوره حقوقی تخصصی: وکیل میتونه از همون اول بهتون بگه که آیا اصلاً جرمی اتفاق افتاده یا نه، چه مدارکی لازمه و چه مسیری رو باید طی کنید.
• کمک به جمع آوری و ارائه ادله: یه وکیل حرفه ای میدونه چطور مدارک رو جمع آوری کنه، چطور شهود رو آماده کنه و چطور اون ها رو به دادگاه ارائه بده.
• تنظیم دقیق شکوائیه یا لایحه دفاعیه: وکیل میتونه شکوائیه شما رو طوری تنظیم کنه که هیچ نکته حقوقی مهمی از قلم نیفته و دفاعیه شما رو هم به بهترین شکل ممکن بنویسه.
• پیگیری روند پرونده: وکیل میتونه تمام مراحل پرونده رو از طرف شما دنبال کنه و لازم نیست خودتون دوندگی های دادگاه رو انجام بدید.
• افزایش شانس موفقیت: با کمک یه وکیل متخصص، شانس موفقیت شما تو پرونده خیلی بیشتر میشه و میتونید با خیال راحت تری از حق خودتون دفاع کنید یا از خودتون دفاع کنید.

چند نکته مهم دیگه درباره افترا که باید بدونید!

یه سری چیزا هستن که شاید تو بخش های قبلی بهشون نپرداختیم ولی دونستنشون خالی از لطف نیست و دیدتون رو نسبت به جرم افترا کامل تر می کنه.

آیا افترا قابل گذشت است؟ (با رضایت شاکی پرونده تموم میشه)

همونطور که بالا هم اشاره کردیم، با قانون جدید، افترا یه جرم قابل گذشت محسوب میشه. این یعنی اگه کسی به شما افترا زده و شما ازش شکایت کردید، هر موقع که رضایت بدید، پرونده مختومه میشه. این نکته خیلی مهمه چون قدرت زیادی به شاکی میده. اگه دو نفر به هم افترا بزنن، معمولاً راه چاره ای جز گذشت از همدیگه ندارن تا هر دو از مجازات نجات پیدا کنن.

آیا افترا در فضای مجازی (اینستاگرام، تلگرام، واتساپ) نیز جرم محسوب می شود؟

بله، صد در صد! اینکه افترا تو یه گروه تلگرامی، تو اینستاگرام، تو یه وبلاگ یا هر پلتفرم آنلاین دیگه ای اتفاق بیفته، هیچ فرقی با افترا تو دنیای واقعی نداره. قانون ما هر نوع وسیله ای رو برای ارتکاب افترا در نظر گرفته و فضای مجازی هم شامل این هر وسیله دیگر میشه. پس فکر نکنید اگه پشت صفحه گوشی قایم شدید، از قانون در امانید! اسکرین شات ها و ردیابی های دیجیتالی میتونن بهترین مدرک برای اثبات افترا تو فضای مجازی باشن.

اگر عمل انتسابی جرم نباشد، باز هم افترا است؟

نه، به هیچ وجه! این نکته رو بارها تأکید کردیم. برای اینکه چیزی افترا محسوب بشه، باید اون عملی که به طرف مقابل نسبت میدی، طبق قانون، جرم باشه. اگه صرفاً یه کار غیر اخلاقی، یه تخلف اداری، یا یه کار ناپسند اجتماعی باشه، اسمش افترا نیست و ممکنه نهایتاً توهین محسوب بشه (که مجازاتش متفاوته).

آیا افترا بدون شاهد قابل اثبات است؟

بله، ممکنه. همیشه لازم نیست شاهد عینی وجود داشته باشه. اگه بتونید مدارک و مستندات قوی دیگه ای مثل اسکرین شات، ضبط صدا، فیلم، پیامک یا هر چیز مستدل دیگه ای ارائه بدید که وقوع افترا رو ثابت کنه، قاضی میتونه بر اساس همون ها رأی بده. البته، هرچقدر مدارک کامل تر و مستندتر باشه، کار شما راحت تره.

مهلت قانونی برای شکایت از افترا چقدر است؟

چون افترا یک جرم قابل گذشت محسوب میشه، طبق ماده 106 قانون مجازات اسلامی، شاکی برای شکایت از این جرم، یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم مهلت داره. یعنی اگه تو این یک سال شکایت نکنه، حق شکایتش ساقط میشه. پس اگه مورد افترا قرار گرفتید، زمان رو از دست ندید.

نتیجه گیری: حواسمون به آبرو و حرفامون باشه!

دیدیم که افترا زدن یعنی چه و چقدر میتونه هم برای کسی که قربانیشه و هم برای کسی که مرتکبش میشه، دردسرساز باشه. آبرو و حیثیت آدما سرمایه بزرگیه که دین و قانون ما خیلی بهش احترام گذاشتن و برای کسانی که بخوان این آبرو رو خدشه دار کنن، مجازات در نظر گرفتن.

اگه بهتون افترا زده شده یا ناخواسته تو موقعیتی قرار گرفتید که ممکنه به این جرم متهم بشید، بهترین کار اینه که آرامشتون رو حفظ کنید، اطلاعات درست رو به دست بیارید و مهمتر از همه، حتماً از یه وکیل متخصص کمک بگیرید. وکیل مثل یه راهنمای باتجربه تو این مسیر پر پیچ و خم کنارتون میمونه و نمیذاره حق و حقوقتون پایمال بشه. یادمون باشه، یه لحظه غفلت یا یه حرف نسنجیده میتونه عواقب جبران ناپذیری داشته باشه. پس حواسمون به حرفامون و آبروی آدما باشه.

برای اطلاعات بیشتر و مشاوره تخصصی در زمینه جرم افترا، میتونید با کارشناسان حقوقی ما تماس بگیرید.