ماده 186 قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی به شما این امکان رو میده که قبل از اینکه کار به شکایت و دادگاه بکشه، از دادگاه بخواهید طرف مقابل رو برای سازش دعوت کنه. یعنی یک فرصت طلایی برای حل مسالمت آمیز اختلافات! این ماده راهکاریه که هم وقت شما رو می خره و هم جلوی کلی دردسر و هزینه های احتمالی رو می گیره. یک جور میانبر برای رسیدن به توافقی برد-برد.

تاحالا شده با یکی دچار اختلاف بشید و دلتون نخواد پاتون به دادگاه باز بشه، اما ندونید چطور بدون دعوا مشکل رو حل کنید؟ یا شاید هم فکر کنید تنها راه، شکایت کردن و درگیر یه پروسه طولانی و پرهزینه قضایی شدنه. خب، باید بگم که قانون ما یه فکر اساسی برای این جور مواقع کرده و یکی از بهترین راه حل ها رو توی ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی گنجونده. این ماده مثل یک پل میمونه که شما رو از جاده پر پیچ و خم دعوا و دادگاه، به بزرگراه صلح و سازش میرسونه.

اصلاً فلسفه این ماده چیه؟ قانونگذار دوست داره مردم به جای اینکه دائم تو دادگاه ها همدیگه رو ببینن، خودشون با هم کنار بیان و مسائل رو دوستانه حل کنن. این طوری هم وقت خود مردم کمتر تلف میشه، هم بار روی دوش دستگاه قضا سبکتر میشه و هم مهم تر از همه، روابط آدم ها کمتر آسیب میبینه. تو این مقاله قراره شیرجه بزنیم تو دل ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی و ببینیم دقیقاً چی میگه، چطوری میشه ازش استفاده کرد و چه فایده هایی برای ما داره. پس اگه دنبال یه راه حل هوشمندانه و کم دردسر برای اختلافاتتون هستید، حتماً تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.

متن کامل ماده 186 قانون آیین دادرسی مدنی: حرف قانون چی میگه؟

خب، اول از همه باید ببینیم خود این ماده دقیقاً چه چیزی رو بیان میکنه. برای اینکه هیچ سوءتفاهمی پیش نیاد و کلام قانون رو عیناً ببینیم، متن ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی رو براتون اینجا میاریم:

هر کس می تواند در مورد هر ادعایی از دادگاه نخستین به طور کتبی درخواست نماید که طرف او را برای سازش دعوت کند.

همین یک خط کوتاه، درهای بزرگی رو به روی ما باز میکنه. این ماده به سادگی و وضوح می گه که هر فردی حق داره، قبل از اینکه پرونده ای تشکیل بده یا درگیر فرآیند پیچیده دادرسی بشه، از دادگاه بخواد که طرف مقابلش رو برای گفتگو و رسیدن به سازش دعوت کنه. پس همونطور که میبینید، قانون راه رو برای یک صلح دوستانه باز گذاشته.

اصلاً چرا سازش؟ فلسفه پشت ماده 186 چیه؟

شاید بپرسید چرا قانونگذار اصلاً ماده ای مثل ۱۸۶ رو در نظر گرفته؟ آیا همه چیز نباید طبق روال عادی دادگاه پیش بره؟ حقیقتش اینه که سازش و صلح تو همه فرهنگ ها و جوامع، از جمله فرهنگ غنی ما ایرانی ها، جایگاه ویژه ای داره. همیشه می گفتن صلح بهتر از دعواست و قانون هم به همین نکته توجه ویژه ای نشون داده.

ریشه این ماده برمیگرده به قبل ترها، مثلاً میشه گفت شبیه ماده ۳۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال ۱۳۱۸ هست. یعنی این فکر که اختلافات رو میشه بدون حکم و دعوا حل کرد، چیز جدیدی نیست و یک پیشینه طولانی توی نظام حقوقی ما داره. قانونگذار با وضع این ماده و مواد مشابه (مثل مواد ۱۷۸ تا ۱۸۵ قانون آیین دادرسی مدنی که به سازش در حین دادرسی اشاره دارن)، هدفش فقط و فقط کاهش درگیری ها، کم کردن حجم پرونده های دادگستری و مهم تر از همه، کمک به حفظ روابط انسانی و اجتماعیه. تصور کنید اگه هر اختلافی، حتی کوچیک، به دادگاه کشیده بشه، چه هرج و مرجی ایجاد میشه و چه هزینه هایی به جامعه تحمیل میشه. پس ماده ۱۸۶ یه جور سوپاپ اطمینان برای نظام حقوقی ماست تا چرخ زندگی مردم روان تر بچرخه.

عبارات کلیدی ماده 186: معنی این کلمات چیست؟

توی هر قانون، یک سری کلمات و عبارات کلیدی هستن که فهمشون خیلی مهمه. ماده ۱۸۶ هم از این قاعده مستثنی نیست. بیاید با هم دقیق تر به تک تک این کلمات نگاه کنیم تا مفهوم کامل ماده رو درک کنیم:

هر کس می تواند: یعنی چه کسی می تواند درخواست سازش بدهد؟

وقتی قانون می گه هر کس می تواند، یعنی هیچ محدودیتی از این بابت وجود نداره. فرقی نمیکنه شما خواهان باشید، خوانده باشید، یا حتی یک شخص ثالث که به نحوی با موضوع درگیره و فکر میکنه می تونه تو سازش نقش داشته باشه. هر شخصی که احساس میکنه یک اختلاف داره و مایل به حل و فصل مسالمت آمیز اونه، می تونه درخواست بده. پس، چه کسی که فکر می کنه حقش ضایع شده و می خواد دعوا کنه، چه کسی که ازش شکایت شده و دوست داره قضیه رو ختم به خیر کنه، و چه کسی که به نوعی در میانه یک اختلاف قرار گرفته، می تونه از این ظرفیت قانونی استفاده کنه.

در مورد هر ادعایی: چه نوع ادعاهایی را می توان سازش کرد؟

اینجا هم قانون یک گشایش بزرگی ایجاد کرده و گفته هر ادعایی. یعنی دامنه وسیعی از اختلافات رو شامل میشه. اما خب، طبیعتاً یک سری ریزه کاری ها وجود داره که باید حواسمون بهشون باشه:

• تمرکز بر دعاوی حقوقی: راستش رو بخواهید، این ماده بیشتر به درد دعاوی حقوقی می خوره. چرا؟ چون نتیجه سازش معمولاً به یک گزارش اصلاحی ختم میشه که خودش حکم یک رأی قطعی دادگاه رو داره و توی دعاوی حقوقی کاربرد پیدا میکنه. مثلاً اختلافات مالی، ملکی، خانوادگی (البته با یک سری ملاحظات) و از این دست.
• استثناها: بعضی موضوعات حقوقی هستن که خودشون قانون های خاص خودشون رو دارن و بدون تأیید نهایی دادگاه یا مراجع خاص، صرف سازش بین طرفین ممکنه اثر حقوقی نداشته باشه. مثلاً توافق برای طلاق. اینجا هرچند زن و شوهر با هم برای طلاق توافق کنن، اما باز هم برای اینکه طلاق ثبت بشه، باید دادگاه گواهی عدم امکان سازش صادر کنه یا حکم طلاق بده. پس تو این موارد، سازش اولیه فقط زمینه رو برای حکم دادگاه آماده میکنه.
• دعاوی مالی و غیرمالی: فرقی نمیکنه ادعای شما مربوط به پول و ملک باشه (مالی)، یا مربوط به شرافت، حیثیت و مسائل خانوادگی باشه (غیرمالی). تو هر دو حالت میشه با استناد به این ماده، درخواست سازش داد.

از دادگاه نخستین: چرا دادگاه بدوی؟

وقتی قانون می گه از دادگاه نخستین (که بهش دادگاه بدوی یا دادگاه عمومی هم میگن)، یک نکته مهم رو نشون میده: نیازی نیست اول یک دعوای اصلی رو مطرح کنید و بعدش دنبال سازش باشید. شما میتونید مستقیم برید سراغ همین دادگاه و درخواست سازش رو مطرح کنید. این یعنی این دادگاه، صلاحیت ذاتی برای رسیدگی به درخواست های سازش رو داره.

یک نکته دیگه اینجا هست و اونم اینه که خیلی از حقوقدان ها معتقدن تو درخواست سازش، دیگه قاعده صلاحیت محلی اونقدر سفت و سخت نیست. یعنی چی؟ یعنی لازم نیست حتماً درخواست رو به دادگاهی ببرید که مثلاً مال تو حوزه قضایی اونجاست یا خوانده تو اونجا ساکنه. میشه تو هر دادگاه نخستینی که صلاح بدونید، درخواست سازش رو مطرح کنید. این خودش یک مزیت برای سهولت کار طرفینه.

به طور کتبی درخواست نماید: چطور درخواست سازش را بنویسیم؟

خب، قانون می گه درخواست باید کتبی باشه. این یعنی چی؟ یعنی نمیشه همینطوری شفاهی برید دادگاه و بگید فلانی رو برای سازش دعوت کنید. باید یک نامه یا درخواست رسمی تنظیم کنید. این نامه باید:

1. مشخصات کامل طرفین: اسم و فامیل، نشانی دقیق، کد ملی درخواست کننده و طرف مقابل حتماً باید توش باشه.
2. موضوع ادعا: باید به طور خلاصه و واضح بگید که اختلاف سر چیه. مثلاً اختلاف بر سر مبلغ فلان چک، یا اختلاف در مورد حدود اربعه زمین و …
3. درخواست سازش: به وضوح بگید که هدف شما از این نامه، دعوت از طرف مقابل برای سازش و حل مسالمت آمیز اختلافتونه.

بعد از نوشتن، این درخواست رو باید به دادگاه نخستین تقدیم کنید. معمولاً از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی این کار انجام میشه. پس یک فرمالیته کوچیک داره که باید رعایت بشه.

طرف او را برای سازش دعوت کند: نقش دادگاه در این میان چیست؟

وظیفه دادگاه اینجا یک وظیفه تسهیل گریه، نه قضاوت. یعنی دادگاه داور نیست که بخواد به نفع یکی رأی بده، بلکه بیشتر نقش یک میانجی و تسهیل کننده رو بازی میکنه. وقتی شما درخواست رو دادید، دادگاه:

• طرف مقابل رو دعوت میکنه: با ارسال ابلاغیه، از طرف مقابل می خواد که در یک تاریخ و ساعت مشخص برای جلسه سازش در دادگاه حاضر بشه.
• فضای سازش رو فراهم میکنه: در جلسه، قاضی سعی میکنه فضایی آرام و دوستانه ایجاد کنه تا طرفین بتونن حرف هاشون رو بزنن و به یک نقطه مشترک برسن. قاضی اینجا نقش یک مشاور رو هم میتونه ایفا کنه و راهکارهایی برای حل اختلاف پیشنهاد بده.
• حضور اختیاریه، نه اجباری: یادتون باشه، حضور تو این جلسات و توافق کردن، کاملاً اختیاریه. یعنی هیچ کس رو نمیشه مجبور کرد که بیاد یا حتماً سازش کنه. اگه طرف مقابل نیومد یا اگر هم اومد و به توافق نرسیدید، اشکالی نداره. این فقط یک فرصت برای سازش بوده.

سازش؛ قبل از دادگاه یا در میانه راه؟ تفاوت های مهمی که باید بدانید!

خب، تا اینجا فهمیدیم ماده ۱۸۶ برای سازش قبل از اینکه پرونده ای تشکیل بشه کاربرد داره. اما شاید شنیده باشید که میشه تو خود دادگاه و در حین رسیدگی هم سازش کرد. بله، کاملاً درست شنیدید! تفاوت این دوتا رو با هم مرور کنیم تا قضیه براتون شفاف تر بشه:

1. سازش مستقل یا پیش از اقامه دعوا (ماده ۱۸۶): اینجا، شما هنوز هیچ شکایتی نکردید و هیچ پرونده ای تو دادگاه ندارید. میرید دادگاه و فقط درخواست میکنید که طرف مقابل رو برای سازش دعوت کنه. هدف اصلی اینه که اصلاً کار به اقامه دعوا نرسه. این سازش می تونه کلاً جلوی شروع یک پرونده حقوقی رو بگیره.
2. سازش در جریان دادرسی (مواد ۱۷۸ تا ۱۸۵): تو این حالت، شما یا طرف مقابلتون قبلاً یک پرونده حقوقی رو شروع کردید و دادگاه داره بهش رسیدگی میکنه. حالا تو هر مرحله ای از این رسیدگی، چه جلسه اول، چه تجدیدنظر و … طرفین میتونن تصمیم بگیرن که سازش کنن. این سازش باعث میشه که پرونده همونجا تموم بشه و دادگاه دیگه حکم نده. در واقع، دادرسی با سازش طرفین ختم میشه.

پس، اصلی ترین فرق اینه که ماده ۱۸۶ برای قبل از دعواست و اون یکی برای حین دعوا. هر دو هدفشون سازشه، اما زمان و بسترشون فرق میکنه. این دو مثل دو مسیر مختلف برای رسیدن به یک مقصدن؛ یکی مسیر میانبره و دیگری مسیری که از دل دعوا می گذره.

نقش شوراهای حل اختلاف در سازش: فقط دادگاه نیست!

وقتی صحبت از سازش و حل اختلاف میشه، نباید از شوراهای حل اختلاف غافل بشیم. این شوراها که با هدف کمک به صلح و سازش و کاهش بار دادگاه ها تشکیل شدن، خودشون یک بستر عالی برای سازش فراهم میکنن. اتفاقاً تو خیلی از موارد، بهتره اول سراغ شوراها بریم.

• صلاحیت شوراها: شوراهای حل اختلاف هم صلاحیت دارن که درخواست سازش رو دریافت کنن و طرفین رو برای این کار دعوت کنن. حتی تو خیلی از پرونده ها که خودشون صلاحیت رسیدگی دارن، اولین کاری که میکنن، همین دعوت به سازش بین طرفینه.
• عدم محدودیت نصاب خواسته: یک نکته خیلی مهم در مورد شوراها اینه که برای درخواست سازش، دیگه نیازی نیست به میزان خواسته (یعنی مبلغ یا ارزش موضوع اختلاف) توجه کنید. حتی اگه موضوع اختلاف شما مبلغ خیلی زیاد یا ارزش بالایی داشته باشه، باز هم میتونید درخواست سازش رو به شوراها بدید. این یعنی دایره فعالیت شوراها در زمینه سازش خیلی وسیعه و برای همه نوع اختلاف مناسبه.

پس، اگه موضوع اختلافتون خیلی پیچیده نیست یا دوست دارید با سرعت بیشتری قضیه رو حل کنید، شوراهای حل اختلاف هم یک گزینه خیلی خوب برای شروع فرآیند سازش هستن.

نتیجه سازش: وقتی توافق می کنید، چه اتفاقی می افتد؟ (گزارش اصلاحی)

فرض کنید بالاخره شما و طرف مقابلتون به توافق رسیدید. آفرین! این بهترین حالته. حالا این توافق چطور رسمیت پیدا میکنه و چه آثاری داره؟

وقتی تو دادگاه یا شورای حل اختلاف به سازش میرسید، یک سندی تنظیم میشه به اسم گزارش اصلاحی. این گزارش اصلاحی، یک سند خیلی مهمه و اعتبار قانونی بالایی داره:

• در حکم رأی قطعی دادگاه: مهمترین نکته اینه که گزارش اصلاحی مثل یک رأی قطعی و نهایی دادگاهه. یعنی دیگه تمومه و کسی نمیتونه بهش اعتراض کنه.
• لازم الاجرا بودن: اگه طرفین به تعهداتشون که تو گزارش اصلاحی اومده عمل نکنن، طرف دیگه میتونه مثل یک رأی دادگاه از طریق اجرای احکام، اون رو اجرا کنه. مثلاً اگه توافق شده که پولی پرداخت بشه و پرداخت نشده، میشه با مراجعه به اجرای احکام، اون پول رو از طریق قانونی وصول کرد.
• عدم قابلیت تجدیدنظر و فرجام خواهی: معمولاً گزارش اصلاحی دیگه قابل اعتراض نیست. یعنی نمیشه درخواست تجدیدنظر یا فرجام خواهی برای اون داد. البته یک سری استثنائات خیلی محدود وجود داره، مثلاً اگه ثابت بشه سازش با زور، تقلب یا اشتباه فاحش انجام شده باشه. اما در حالت عادی، پرونده همونجا مختومه میشه.

در یک کلام، گزارش اصلاحی یک سندی محکم و قابل اتکاست که نتیجه توافق شما رو برای همیشه ثبت میکنه و بهش قدرت اجرایی میده. پس از این بابت خیالتون راحت باشه.

سازش در دعاوی کیفری: آیا این ماده به پرونده های جزایی هم ربط دارد؟

همونطور که بالاتر گفتیم، تمرکز ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی بیشتر روی دعاوی حقوقی هست. اما آیا این به این معنیه که سازش توی پرونده های کیفری (جزایی) اصلاً نقشی نداره؟ نه، اینطور نیست!

توی دعاوی کیفری هم سازش و رضایت شاکی، می تونه خیلی مؤثر باشه. مثلاً تو بعضی از جرایم که بهشون جرایم قابل گذشت میگن (مثل توهین، افترا، سرقت های سبک و …)، اگه شاکی از شکایتش صرف نظر کنه و با متهم سازش کنه، پرونده کلاً مختومه میشه و متهم مجازات نمیشه. تو جرایم غیرقابل گذشت هم (مثل قتل، کلاهبرداری های کلان و …)، هرچند سازش شاکی پرونده رو کلاً نمی بنده، اما می تونه باعث تخفیف مجازات متهم بشه و دادگاه با نگاه مثبت تری به قضیه نگاه کنه.

پس، اگه شما یک اختلاف کیفری هم دارید و بعدش به یک سازش رسیدید، این سازش نامه یا رضایت نامه می تونه توی دادگاه کیفری مورد استناد قرار بگیره و به نفع طرفین باشه. هرچند ماده ۱۸۶ مستقیماً برای این کار طراحی نشده، اما روح سازش توی کل نظام حقوقی ما جاریه.

روند کار دادگاه برای سازش: قدم به قدم تا توافق

حالا که با کلیات ماده ۱۸۶ آشنا شدید، بیاید ببینیم اگه تصمیم بگیرید از این ماده استفاده کنید، چه فرآیندی رو باید طی کنید. این مراحل، شما رو قدم به قدم تا رسیدن به سازش هدایت میکنه:

1. تنظیم درخواست کتبی: اول از همه، شما باید یه درخواست کتبی بنویسید (همونطور که قبلاً گفتیم). تو این درخواست، مشخصات خودتون و طرف مقابل، موضوع اختلافتون و اینکه درخواست سازش دارید رو می نویسید.
2. ثبت درخواست در دفاتر خدمات قضایی: درخواست کتبی رو به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی میبرید و اونجا ثبتش میکنید. یه هزینه جزئی هم بابت این ثبت ازتون گرفته میشه.
3. ارجاع به دادگاه: درخواست شما از طریق دفاتر، به یکی از شعب دادگاه نخستین (دادگاه عمومی) ارجاع میشه.
4. ابلاغ به طرف مقابل: دادگاه، درخواستی که شما دادید رو به طرف مقابلتون ابلاغ میکنه. یعنی یک نامه رسمی براش میفرسته و ازش می خواد که تو یک جلسه مشخص برای سازش حاضر بشه.
5. حضور در جلسه سازش: در تاریخ و ساعت مشخص شده، شما و طرف مقابلتون باید در دادگاه حاضر بشید. قاضی جلسه رو تشکیل میده و از هر دو طرف میخواد که حرف هاشون رو بزنن و راه حلی برای اختلاف پیدا کنن.
6. تلاش برای توافق: در این مرحله، قاضی به عنوان تسهیل گر، سعی میکنه شما رو به توافق برسونه. اگه لازم باشه، پیشنهاداتی هم میده.
7. تنظیم گزارش اصلاحی: اگه هر دو طرف به توافق رسیدید و روی جزئیات به تفاهم دست پیدا کردید، قاضی همونجا یک گزارش اصلاحی تنظیم میکنه. این گزارش به امضای شما، طرف مقابلتون و قاضی میرسه.
8. صدور و ابلاغ گزارش اصلاحی: بعد از امضا، گزارش اصلاحی صادر میشه و نسخه ای از اون به هر دو طرف ابلاغ میشه. از این به بعد، مفاد این گزارش برای هر دو طرف لازم الاجراست.

اگه طرف مقابل به جلسه نیومد یا اگر هم اومد اما به توافق نرسیدید، مشکلی نیست. در این صورت، دادگاه یک گواهی عدم سازش صادر میکنه و شما میتونید اگه خواستید، دعوای اصلی خودتون رو مطرح کنید. پس به هر حال، این فرآیند یک فرصت طلایی برای حل و فصل اختلافتون هست.

مزایای استفاده از ظرفیت قانونی ماده 186 برای سازش: چرا این راه بهترینه؟

حالا که فهمیدیم ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی چیه و چطور کار میکنه، بریم سراغ بخش جذاب ماجرا: مزایای استفاده از این ماده. راستش رو بخواهید، این ماده پر از فایده است و به همین خاطر، اگه درست ازش استفاده کنیم، می تونه زندگی ما رو خیلی راحت تر کنه:

1. کاهش هزینه های دادرسی: بریم سر اصل مطلب! شکایت کردن و پیگیری یک پرونده تو دادگاه، کلی هزینه داره. از هزینه دادخواست و کارشناسی گرفته تا هزینه های رفت و آمد و وکیل. سازش این هزینه ها رو به شدت کم میکنه.
2. صرفه جویی در وقت و انرژی: پرونده های قضایی ممکنه ماه ها و حتی سال ها طول بکشن. این یعنی کلی رفت و آمد به دادگاه، دوندگی و اعصاب خردی. با سازش، تو مدت زمان خیلی کوتاه تری میتونید به نتیجه برسید و وقت و انرژی باارزشتون رو برای کارهای مهم تر حفظ کنید.
3. حفظ روابط اجتماعی، خانوادگی و تجاری: یکی از مهمترین مزایا اینه که سازش، روابط رو خراب نمیکنه، بلکه حتی میتونه اونها رو ترمیم کنه. وقتی با همسر، دوست، شریک کاری یا حتی همسایه تون به سازش میرسید، دیگه اون کینه ها و کدورت ها به دل نمیمونه و روابطتون کمتر آسیب میبینه.
4. کاهش حجم پرونده های ورودی به محاکم: این دیگه فایده ای برای کل جامعه و دستگاه قضاست. وقتی مردم اختلافاتشون رو خودشون حل میکنن، بار روی دوش دادگاه ها کم میشه و قاضی ها میتونن با تمرکز بیشتری به پرونده های پیچیده تر رسیدگی کنن.
5. قابلیت اجرایی بالای توافقات حاصله: همونطور که گفتیم، گزارش اصلاحی مثل رأی قطعی دادگاهه و قابل اجراست. این یعنی توافق شما روی کاغذ نمی مونه و قدرت حقوقی واقعی داره.
6. رضایت بیشتر طرفین: تو دادگاه، همیشه یک بازنده و یک برنده داریم. اما تو سازش، هر دو طرف حس میکنن که به نفعشون تموم شده و خودشون به توافق رسیدن. این حس رضایت خیلی مهمه و باعث میشه کمتر بعداً پشیمون بشن.
7. سادگی و انعطاف پذیری: فرآیند درخواست سازش معمولاً ساده تر و کمتر از اقامه دعوا رسمی و پیچیده است. همچنین، شما و طرف مقابلتون آزادی عمل بیشتری برای توافق روی شرایط دارید تا اینکه دادگاه بخواد برای شما تصمیم بگیره.

پس، با این همه مزیت، چرا از این فرصت طلایی استفاده نکنیم؟ ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی یک ابزار فوق العاده برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و ایجاد آرامش در زندگیه.

رویه قضایی و نظریات مشورتی: قاضی ها و مشاوران حقوقی چه می گویند؟

توی هر قانونی، بعد از اینکه متن قانون رو می خونیم، خیلی مهمه که ببینیم دادگاه ها چطور این قانون رو تفسیر و اجرا می کنن و متخصصین حقوقی (مثل اداره کل حقوقی قوه قضاییه که نظریات مشورتی میده) چه نظراتی در موردش دارن. این بخش به ما کمک میکنه که بفهمیم قانون تو دنیای واقعی چطور عمل میکنه.

در مورد ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی، رویه قضایی و نظریات مشورتی نکات جالبی رو به ما نشون میدن:

• صلاحیت دادگاه در عدم رعایت صلاحیت محلی: همونطور که قبلاً گفتیم، یکی از مهمترین نکاتی که در رویه قضایی مورد تأکید قرار گرفته، اینه که برای درخواست سازش، معمولاً عدم رعایت صلاحیت محلی مانعی برای دادگاه برای تشکیل جلسه سازش نیست. یعنی اگر شما در تهران زندگی می کنید و طرف مقابلتان در اصفهان، می توانید در دادگاه نخستین محل سکونت خودتان (تهران) درخواست سازش بدهید و نیازی نیست حتماً به اصفهان بروید. این موضوع، کار را برای درخواست کنندگان خیلی راحت تر کرده و از دوندگی های اضافی جلوگیری می کند.
• عدم الزام به طرح دعوای اصلی: تأکید بر این است که درخواست سازش یک دعوای مستقل نیست و نیازی به طرح دعوای اصلی قبل یا همزمان با آن ندارد. دادگاه صرفاً نقش تسهیل گر را ایفا می کند.
• اعتبار گزارش اصلاحی: رویه قضایی قویاً بر لازم الاجرا بودن و قطعی بودن گزارش اصلاحی تأکید دارد و آن را در حکم رأی نهایی می داند. این باعث می شود که طرفین با اطمینان خاطر بیشتری به سمت سازش گام بردارند.
• تفکیک سازش مدنی از کیفری: نظریات مشورتی همواره بر تفکیک سازش مدنی (موضوع این ماده) از سازش کیفری تأکید کرده اند. سازش کیفری آثار متفاوتی دارد و تنها در برخی جرایم و تحت شرایط خاص می تواند منجر به مختومه شدن پرونده یا تخفیف مجازات شود. اما رضایت شاکی در پرونده کیفری، می تواند در دادگاه حقوقی هم (در صورت ارتباط) مورد استناد قرار گیرد.
• نقش ارشادی قاضی: در رویه قضایی، قاضی در جلسه سازش نقش ارشادی و هدایت کننده دارد و نه تصمیم گیرنده. هدف او صرفاً کمک به طرفین برای رسیدن به یک توافق عادلانه است.

این نکات به ما کمک می کنند تا با درک عمیق تری از چگونگی عملکرد ماده ۱۸۶ در عمل، از آن به نحو احسن استفاده کنیم. پس، چه یک حقوقدان باشید و چه یک شهروند عادی، آگاهی از این رویه ها برایتان مفید خواهد بود.

جمع بندی: سازش، یک راه حل هوشمندانه

خب، رسیدیم به پایان راهنمایی جامع و کامل ما درباره ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی. امیدواریم تا اینجای کار، تونسته باشیم تمام زوایای این ماده مهم رو براتون روشن کنیم و نشون بدیم که چقدر می تونه تو زندگی ما کاربردی و راهگشا باشه. در یک کلام، این ماده به ما میگه که همیشه لازم نیست برای حل اختلافاتمون راه طولانی و پردردسر دادگاه رو بریم؛ گاهی یک گفتگوی دوستانه و یک توافق عاقلانه، خیلی بهتر و مؤثرتره.

ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی یک فرصت بی نظیر برای صلح و سازشه. این ماده به شما اجازه میده که قبل از هر چیز، از دادگاه بخواهید یک جلسه صلح و سازش با طرف مقابلتون ترتیب بده. این یعنی: صرفه جویی در وقت و پول، حفظ روابط انسانی، کاهش استرس و نهایتاً رسیدن به یک توافق رضایت بخش که برای هر دو طرف قابل قبوله. یادمون باشه، هدف اصلی قانون، ایجاد عدالت و آرامش در جامعه است و سازش یکی از بهترین راه ها برای رسیدن به این هدف والاست. پس، اگه تو یک اختلاف حقوقی درگیر هستید، به جای اینکه سریع دست به دامن شکایت و دادگاه بشید، اول به فکر استفاده از این ظرفیت قانونی فوق العاده باشید. شاید با یک جلسه گفتگو، کلی از مشکلاتتون حل شد و لبخند رضایت رو هم به لبتون آورد. به قول قدیمی ها: آشتی بهتر از قهر است و قانون هم همین رو به ما گوشزد میکنه.